Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
HANNAKOWALSKA‑STUS
Odpaństwastanowiącegonormy1którereprezentowałonormywspólne1rozwój
poszedłwkierunkupaństwa,którefunkcjonowałojakoczynnikrównaniainteresów
wotwartym,heterogenicznymwswymskładziespołeczeństwie.Corazwięcejzakresów
rzeczywistościspołecznejzostałowyłączonychspodpanującegosystemuwartości,zprzy-
znaniemimpełnejautonomiimoralnej4.
Przywołanytuopisrzeczywistościspołeczno-religijnejdotyczącykultury
protestanckiejodpowiadatakżesytuacjiwRosjiczasówPiotraI.JakpiszeFür-
stenberg,napięciewstosunkachmiędzyKościołemaświatem(społeczeństwem
ipaństwem)niemożebyćlikwidowaneprzezprzystosowanie,ponieważ,jak
wRosji,rodziniebezpieczeństwoupaństwowieniaKościoła,którepostępowa-
łoodczasówAleksegoMichajłowicza,albowiemstwarzaniebezpieczeństwo
Kościołabraterskiegoprowadzącedoodcięciaodświata,coujawniłosięwe
wszystkichspirytualistycznychiradykalnychtendencjach,czegoprzykłademsą
teżlosystaroobrzędowcówrosyjskich5.SocjologamerykańskiJohnMiltonYin-
gerśledzącwszelkietypyiokolicznościzachowańspołecznychwymieniawiele
sytuacji,wktórychreligiabywanaogółczynnikiemintegrującymwobliczu
zewnętrznychwpływów6.Stwierdza,żereligianiestanowimocnejpodstawy
kulturowej,gdyniejestczynnikiemintegrującymwsytuacji,kiedyobcewpływy
jednaktospołeczeństwodzielą.Oczywiścienamiejscureligiimożepojawićsię
innyczynnikintegrujący.WXVIIwiekunaRusiMoskiewskiejreligiaokazała
sięsłabymczynnikiemintegrującym,choćodczasówśw.Włodzimierza,apóź-
niejwXVwiekuczynionostarania,bystałasiępłaszczyznąkodyfikacjinorm
życiaspołecznego.Staraniateznalazłyodbiciewfakcie,żedużaczęśćspołe-
czeństwaopowiedziałasię,nieszczędzącżycia,zasystemem.Jednakmusimy
wziąćpoduwagęto,żewXVIIwiekuwpływyzewnętrzneniemiałycharakteru
powszechnego,arozłamwKościelemiałcharakterwewnątrzprawosławny.
WedługteoriiRalphaLintona1antropologakultury1społeczeństwadla
rozpoznaniawłasnychicudzychzachowańtworząidealnewzorykulturowe.Są
onekształtowanewodniesieniudowartościisymboli,doktórychspołeczeństwa
sąnajbardziejprzywiązane.Przynosząefektnormatywny,proponująidealnestan-
dardyzachowań7.TestandardyzachowańskodyfikowanowMoskwiewsystemy
normwłaśniewokresieizolacjiodKonstantynopolapoSoborzeFlorenckim,
naktórympodpisanounięzRzymem.ProcestenpogłębiłupadekKonstantyno-
pola,cozaowocowałousankcjonowaniempostawyŚwiętejRusiwopozycjido
katolicyzmu.DoschizmywXVIIwiekunaRusiistniałajednolitapłaszczyzna
społeczno-kulturowa.DoXVIwiekuwkulturzeruskiejtrudnobyłobypodważyć
istnieniespójnegosystemunormatywnegoiobowiązującestandardyzachowań.
4Ibidem,s.123.
5Przyt.za:R.Köster:DieKirchentreuen.Stuttgart1959,s12.
6Zob.J.MiltonYinger:Religiajakoczynnikintegracjispołecznej.W:Socjologia
religiił,s.136.
7Przyt.za:A.K.Paluch:Mistrzowieantropologiispołecznej.Warszawa1990,s.224.
