Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ALIENACJAZKULTURY1DYLEMATYINTERPRETACYJNE…
15
Niewchodzącwhistoryczneprzyczyny,należystwierdzić,żeodXV1
XVIwiekunastępowałprocesszczegółowejkodyfikacjisystemukulturowego
narzeczsilnejidentyfikacjispołeczeństwawewszystkichjegopłaszczyznach.
Wmomencie,gdyelementyobcychzachowań,cudzejkulturywciąguXVII1
XVIIIwiekuzostajązasymilowane(wpływypolskie,niemieckie,francuskie,
angielskie)przezczęśćspołeczeństwa,zmieniasiękierunekidentyfikacjiiko-
dekssystemukulturowego.Dlapozostałejczęści,którazostałaprzyrodzimym
kodeksiekulturowym,identyfikującysięzkodeksemzewnętrznymzeszlizdro-
gidoZbawienia.Nastąpiłotrwałerozwarstwieniekulturowespołeczeństwana
wszystkichpoziomach:religijnym,rozumieniahistorii,estetycznym(literatura,
malarstwo),edukacyjnymiwychowawczymorazcywilizacyjnym.Rozpocząłsię
długiprocesalienacjizmierzającywobukierunkach1wyobcowaniazzako-
rzenionegowśredniowieczusystemupaństwowejkulturyteokratycznej,które
dotknęłomonarchię,późniejinteligencjęrosyjską,orazkonserwatywnychstaro-
obrzędowców,którzyzostaliwyobcowanizpaństwa.
Uwaginatematmetody
Znaczeniestaregoobrzędudlarozwojukulturyrosyjskiejjesteksponowa-
nymtematemrozprawrosyjskichsemiotyków.Jesttociekawywątekinterpre-
tacyjnyzewzględunanaszerozważania.Semiotykapretendowaładorangi
metodyuniwersalnej,którazmuszonabyłaodwoływaćsiędouniwersalnego
obiektu.Tymobiektemstałasiękultura.Zastosowaniewspólnegomianownika
dointerpretowanychzjawiskróżnejkategoriisprawiało,żesemiotycznecha-
rakterystykiprzybraływłaściwościmetafory,choćsemiotycytraktowalijejako
ontologiczne.Tenwłaśnieaspektjestwartodnotowania,ponieważdowodzi,
żesemiotykapretendującdorangimetodyuniwersalnej(nietylkojakometo-
daponaddyscyplinarnawhumanistyce),sprawiaławrażenie,iżniwelujegrani-
cemiędzypłaszczyznąfilozoficzno-teologicznąisocjologiczną.JurijŁotman
iBorisUspienskireprezentująmodnyniegdyśwmetodologiinaukhumani-
stycznychnurtstrukturalizmuwantropologiikulturowejzapoczątkowanyprzez
Claude’aLévi-Straussa,któryproponujeujęciekulturyjakocałościznaczącej.
Metodologiatabyładługielataalternatywądlapodejściamarksistowskiego
whumanistyceZSRR,aszczególniespopularyzowałająsemiotycznaszkoła
tartuska.
ŁotmaniUspienski,poruszającsprawęrozłamuspołeczno-kulturowego
wRosjiXVIIwieku,ujmujątenproblemwkontekścieteoriidwubieguno-
wościrozwojukulturyrosyjskiej8.Nowośćwkulturzerosyjskiejinterpretują
8J.Łotman,B.Uspienski:Rolamodelidualnychwdynamicekulturyrosyjskiej.
W:SemiotykadziejówRosji.Łódź1993,s.20.
