Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Rzeczosprawiedliwości
pozorniejedynie,ideałliberalny1.Jednakże,nienegującatrakcyjności
twierdzeniaHolmesa,należyprzyznać,żeścisłeoddzielenieteoriiod
praktykipolitycznejjestzadaniemniezwykletrudnym,jeśliwogólewy-
konalnym.Pomimobowiem,żesątobytyzasiedlającedwaróżneświaty,
towzajemnośćoddziaływanianiewymagadowodu–choćmożnapodej-
rzewać,iżprowadzenieontologicznychrozważańnadrozłącznościątych
przestrzenibyłobyinteresujące.Boczymożnadziś,odnoszącniniejsze
rozważaniadoliberalizmu,pojąćteoretycznąkonstrukcjęoddzielenia
sferypublicznejodprywatnejlubteżliberalnąwizjęczłowieka,którepo
częścikonstytuująbazęamerykańskiego,indywidualistycznegoliberali-
zmu,woderwaniuodgwarancjikonstytucyjnych,jakienadajeobywate-
lomStanówZjednoczonychKartaPrawz1791roku?Zdrugiejstrony,
instytucjęjudicialreviewmożnapostrzegaćjakoodnawianiepodpisupod
hipotetycznym,cooczywiste,kontraktemspołecznym,któregoideajest
istotnymelementemdoktrynyliberalnej.Dodatkowewątpliwościpoja-
wiająsięwprzypadkukwestii,którympoświęconoszczególnąuwagę
wniniejszejdysertacji:amianowicie,wprzypadkucnotyidobrawspól-
nego.Wartościtenależądoporządkuteoretycznego,będączarazempo-
wszechnieangażowanewpraktycepolitycznej.Pomimotychżewątpli-
wości,majączakodowanąprzestrogęHolmesa,zwracam,oiletotylko
możliwe,uwagęnato,czyopisujęirozważamkwestieteoretyczne,czy
teżprzedmiotemmojejprezentacjiiocenyjestpraktykapolitycznalibe-
ralnegopaństwa,czylisystemjegoinstytucji.Państwem,którenajpełniej
realizujeideałliberalnywpraktyce,sądzisiejszeStanyZjednoczone.
Dlategoteż,analizującinstytucjeliberalnegopaństwa,przywołujęprzy-
kładrepublikiamerykańskiej.
2.LIBERALIZM
Skoropunktemwyjściakomunitaryzmujestkrytykaliberalizmu,należy
najpierwprzedstawićrozumieniepojęciategodrugiego.Jesttozadanie
niezwykletrudne.Niemabowiemjednegoliberalizmu,podobniejaknie
majednegoznaczeniapojęciawolności,któreznajdowałobysięwcen-
trumteoriiliberalizmu.Trudnowięcwskazaćsystemwyznaczników
1Próbęobaleniamitównarosłychwokółliberalizmu,abędącychnastępstwempopeł-
nieniategobłędumetodologicznego,podjąłHolmeswAnatomiiantyliberalizmu,Znak,
Kraków1998.Por.teżs.17–19książkiHolmesa.
