Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Liberalizmakomunitaryzm
29
mus,jakozaprzeczeniewolności?Tymsamym,wolnośćwjejpozytyw-
nymaspekcie,możestaćsięzagrożeniemdlajejnegatywnejformy,
awkonsekwencjidlawolnościjakotakiej.
2.2.Znakirozpoznawcze.Teoriaipraktykaliberalizmu
Prezentacjapostulatówteoretycznychwspółczesnegoliberalizmuamery-
kańskiegoułatwiaprzybliżeniejegospecyfiki.Równiepomocnemożesię
okazaćprzywołanieprzykładówinicjatywpolitycznychoraztych,które
sąefektemichrealizacji,instytucjipublicznych.
Wnioski,doktórychdoszedłBerlin,nieobcesąrównieżwspółczes-
nymliberałomamerykańskim.Przekonanieoniemożnościnieheterono-
micznegookreślenia„wyższegocelu”skutkujeprzyjęciemzasadyświa-
topoglądowejneutralnościpaństwa.Owaprogramowaneutralnośćto
podstawowyznakrozpoznawczydzisiejszegoliberalizmu.Liberałowie
prezentujątrojakąargumentacjęnajejrzecz.Popierwsze,utrzymują,że
niemożnatwierdzić,iżistniejeracjonalnapodstawa,uniwersalniedająca
siępotwierdzić,któraumożliwiłabydokonywaniewyborówspośródod-
miennychstylówżycia.Tylkojednostkiposiadająprawomocnązdolność
decydowaniawkwestiidobra.Podrugie,założywszy,żejednakistnieją
racjonalnepodstawydefinicjidobregożycia,tojegonarzucaniejestnaru-
szeniemindywidualnejwolnościobywateli,któramawartośćnajwyższą.
Iwreszcie,potrzecie,heterogenicznośćjestwartościąsamąwsobie,
arezygnacjazniejpowodujeniewymiernestratyspołeczne10.Dlategoteż
liberalnepaństwopowstrzymujesięprzedimplementacjąjakiejkolwiek
wizjidobregoiwartościowegożyciaorazskupiasięgłównienawypra-
cowaniumoralnościpublicznej,szukającejoparciawstabilnymsystemie
normregulującychpostępowaniejednostek,którympozostawiasiępełną
wolnośćwyboru,wgranicachprawa,ichwizjidobregoiwartościowego
życia.Liberałowieprzekonują,żeichteoriesprawiedliwościopierająsię
napraktycespołeczeństw,któredoświadczyływojenreligijnych,ze-
świecczonychposzukiwańepokioświeceniowejorazzmagańznietole-
rancyjnymireżimamitotalitarnymi.Powszechnypluralizmświatopoglą-
dowywymuszakoniecznośćoparciamoralnościpublicznejnaregulatyw-
nejmocysprawiedliwościproceduralnejnieweryfikującejpoprawności
jakiejkolwiekkoncepcjiżyciadanejjednostki,jeślikoncepcjataniewy-
kluczaswobodyposzukiwańinnymludziom.
10Por.:W.Galston,Celeliberalizmu,Znak,Kraków1999,s.99–100.