Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Międzykontemplacjąadramatem.Opewnejtendencji…
29
Kontemplacyjnośćutworufilmowegobądźjegoczęścirozumiemwtymkon-
tekściejakotakiejegoukształtowanie,któreskłaniawidzaijednocześniewymaga
odniegozajęciapostawyestetycznej,atakżepodjęciawzwiązkuzniąaktywno-
ścipoznawczej,którazapewnimożliwiebogatąkonkretyzacjędzieławodbiorze,
pełnyudziałwjegonpotencjalnościach”
,acozatymidzie-pełnięprzeżyciaeste-
tycznego.CelemikresemtegoprocesujestkontemplacjawrozumieniuIngarde-
na-poddaniesięurodziedziełaiprzeżycieradościztymzwiązanej21,aujmując
rzeczwsposóbmniejemocjonalny-satysfakcjazdotarciadonajgłębiejukrytych
walorówartystycznych.Afirmacjatego,coprzedstawione,oznaczarównieżscale-
niesferyznaczeńfilmu,oglądczyteżnuchwycenie”całości22idopieroosiągnięcie
tegoetapuobcowaniazdziełempozwalanadotarciedojegosignifé,którezkolei
odsyładoTajemnicy23bądźjąewokuje.
Kontemplacjęopisywanąprzezteorięestetykiłączęzreligijnymsensempoję-
cia,którewduchowościchrześcijańskiejoznacza
[ł]wpatrywaniesięwprzedmiot-osobęlubrzecz-któryczłowiekchceuczynićsobie
bliskim,anawetchceuczynićswojąwłasnością.Jesttopożądaniedobra,któretkwiwoglą-
danymprzedmiocieifascynujeswojątajemniczościąipięknem.Jesttojednaknietylko
oglądaniezewnętrzne,alebardziejjeszczenawiązaniebardzoosobistego,wewnętrznego
kontaktu24.
Kontemplacyjnyodbiórfilmujestwięcrodzajemaktywnegonwpatrywania”się
wdzieło,nwmyślaniasię”wceludotarciadoukrytychznaczeń,którychistnie-
niezakładamypodwpływemswegorodzajuprzyciąganiaprzezdzieło(obraz)
filmowy,odczuwanyjakonpociągający”
,wywołującyfascynację,czasemczarują-
cyurodąwarstwywizualnej,dziękiczemuwidznawiązujekontaktemocjonalny
zdziełem(nemocjawstępna”),któryjednakprowokujedointelektualnychposzu-
kiwańwjegowarstwiedyskursywnej,alenakońcujestnietylkogłębszepozna-
nie,aletakżenadziejanaestetyczneprzeżycie(doświadczeniebliższegokontaktu,
21Zob.ibidem,s.144-145.Szczepańskaopisujecałyprzebiegprzeżyciaestetycznegonastępu-
jąco:n[ł]emocjawstępnapełnirolę»pierwszegobodźca«,związanegozuchwyceniemjakości
prowokującejperceptoradopełniejszegojejujęcia;etapnastępnytorealizacjategodążenia-wytwo-
rzenieprzedmiotuestetycznegozawierającegosyntezęwystępującychwtokuprzeżyciajakości;etap
ostatni,kulminacyjny,tokontemplacyjnykontaktzuzyskanąjakościąpostaciowąiemocjonalna
naniąodpowiedź-odczucioweuznaniewartościprzedmiotu”
.Wartozaznaczyć,żemożliwości
połączeniaelementupoznawczegozemocjonalnymwprzeżyciuestetycznym,wtymwszczególno-
ściwkontemplacji,przeczywswojejestetyceSchopenhauer,którytwierdzi,żewarunkiemradości
zkontaktuzdziełemjestbezinteresownośćprzeżyciaestetycznego,czyliwyzbyciesięnwoli”oraz
ninteresu”
,czyliprzedewszystkimaktywnościpoznawczejskierowanejnadzieło-zob.A.W
.Wojtu-
nik,WolnośćikoniecznośćwmyśliArthuraSchopenhauera,Rzeszów2011,s.146.
22Zob.A.Szczepańska,op.cit.,s.144-145.
23Zob.W
.Stróżewski,Omożliwościsacrumwsztuce,[w:]Sacrumisztuka,oprac.N.Cieślińska,
Kraków1989,s.30.
24Ks.J.Szlaga,op.cit.,s.19.
