Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Międzykontemplacjąadramatem.Opewnejtendencji…
31
teologii.Jużorygenesstworzyłdwieklasyczneformuły,którymikierowalisię
chrześcijańscykontemplatycy26,czyniącezdwóchdrógreprezentowanychprzez
MarięiMartę,formykomplementarneinierozdzielne:
-anidziałanie,anikontemplacjaniemogąistniećjednobezdrugiego[ł]
-działaniejestwznoszeniemsiękukontemplacji27.
Wfilmieniemożnawprawdziepowielićtychtwierdzeńwsposóbdosłownyikate-
goryczny(ndramat”możeobyćsiębezkontemplacjiinaodwrót),nagrunciepoetyki
dziełafilmowego:ndramatyczność”możejednakstawaćsiędrogądonkontemplacji”
,
downiknięciawgłąb,zwłaszczajeślito,coukrytezwiązanejestztranscendencją.
Skupięsięnatrzechtypachfilmowychrozważańnadduchowościączłowieka,
któreprowadzonesązwyklenabazieludzkichdramatów28.
Pierwszyobejmujeutworyekranowe,wktórychmamydoczynieniazgłęboko
zakorzenionyminierzadkoukrytymchrześcijańskimlubszerzej-religijnymświa-
topoglądem(filmySuzanneBier:Tużpoweseluz2006roku,Wlepszymświeciez2010
roku,IsabelCoixetŻycieukrytewsłowachz2005roku,PustydomKimKi-duka).
Podstawątychutworówjestgłębokirealizmdotyczącynietylkopowierzchownego
mimetyzmu,lecztakżefilozoficznejlubreligijnejprawdyoczłowieku.Naekranie
filmowymwiarygodniepokazujesięludzkąegzystencjęwsposóbdwuwymiaro-
wy,obejmującywrównymstopniufunkcjonowaniewdoczesnejrzeczywistości,
jakiodsłaniającyduchowągłębię.Elementemskłaniającymwidzadomedytacji,
służącymwykreowaniuintelektualnegodystansu,niezbędnegodlapodjęciarozwa-
żańjestestetykaobrazufilmowego,będącazwykleefektemzabiegówoperatorskich
(tempofilmowania-naprzykładspowolnionyruchwkadrze,kompozycjakadru,
stosowanieprzesłon,rodzajoświetlenia)lubnarracyjnych(paralelizmkompozycyj-
ny,autoteliczność,zawieszanienarracji,posługiwaniesięnarracjąsyntetycznąitp.).
Typdrugiobejmujefilmyposługującesięnarracjąsubiektywną,toznaczy
takie,wktórychobecnyjestpodmiotsnującywsposóbjawnyrefleksjęnadtym,
cojestpokazanewobrazie.Bywa,żeobrazstanowiilustracjęmyślinarratora,
wypowiadającegoswójmonologzzakadru.Najbardziejcharakterystycznymprzy-
kłademsąfilmyTerrence)aMalicka(Cienkaczerwonaliniaz1998roku,Podróż
doNowejZiemiz2005roku,Drzewożyciaz2011roku).Towarzyszącyfilmowej
opowieścigłosbohatera-narratorasłyszanyzzakadruodrazustwarzasytuację,
wktórejrzeczywistośćizdarzeniaprezentowanenaekraniepoddawanesąreflek-
sjioróżnymcharakterze.WCienkiejczerwonejliniiwidzsłyszymyśliżołnierza,
26T.ŠpidlikSJ,Teoriaipraxis.(Kontemplacjaidziałanie)(SzlakiemGrzegorzazNazjanzu),[w:]
Kontemplacjaidziałanieł,s.45.
27orygenes,InLucam,fragm.39,cyt.za:ibidem.
28Poniższaklasyfikacjapełnijedyniefunkcjeporządkujące,służypewnejprzejrzystościopisu,
nieobejmujewszystkichfilmów,któremogłybybyćprzykłademopisywanegozjawiska,iniestanowi
zestawuwszystkichmożliwychkategorii;cowięcej,niektórefilmymogąnależećdodwóchgrup
jednocześnie.
