Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
KONCEPCJEUSTROJOWEPOLSKIEGOSAMORZĄDU
ustawwprostdoSejmu”9.DlaJaworskiegoniebyłojednoznaczne,wjakichHgra-
nicachbędziesięobracaćkompetencjaNaczelnejIzbyGospodarczej.Określićją
będziemożna,gdysięwcześniejporozumiemy,czegoodniejoczekujemy,czego
poniejmożemysięspodziewać”10.UdziałNIGwprocesielegislacyjnymprzez
wnoszeniebezpośredniowłasnychustawdoparlamentuzjednejstronyistotnie
podniósłbyjejpozycjęustrojowąiznaczenie.Leczzdrugiejstronyskompliko-
wałobytoustrójwładzpaństwowych,szczególniewtakichsytuacjach,gdyna
przykładwniesionyprzezNIGprojektustawywbrewrządowizostałbyuchwalony
przezsejm.Czywtakiejsytuacjirządpowinienustąpić?Ajeślinie,toczyrząd
powinienwykonywaćustawę,którejbyłprzeciwny?Jaworskinierozstrzygałtakich
spraw,wyraźniewskazując,żetenproblemmapłaszczyznępolitycznąiprawną.
Dodawał,żeHprawnikmajednątylkorzeczdozałatwienia:musipowiedzieć,że
NIGjeśliotrzymaprawoinicjatywy,tobędziemogłasamabronićswychprojektów
wkomisjachiwSejmie.Alepolitykmusisięzastanowić,czyprzezprzyznanie
NIGprawainicjatywynierozszerzaterenu,naktórymrozgrywająsięprzesilenia
rządowe”11.Jaworskipodkreślał,żewpisanieNIGwsystemorganówpaństwowych
jestdużymwyzwaniemizwracałuwagęnapotrzebęposzukiwaniawytrawnych
rozwiązańwrelacjachsejm–rząd–NIG.Jednocześniezdecydowanieoptował
zapraweminicjatywyustawodawczejdlaNIG.Powiadałtak:Hwedlemegozda-
nia,wdzisiejszychstosunkach,gdyrządjestprzeciążony,należyprzyznaćprawo
inicjatywyciału,któregowielką,możeprzeważającączęściąkompetencjibędzie
właśniepracanadprojektamiustaw.Zresztądymisjaministrawtakichwarunkach
byłabywywołanawzględamirzeczowymi,aniepolitycznymi,[ł]wskutektego
byłabybardziejuzasadniona”12.
NajwiększymorędownikiemudziałuNIGwprocesielegislacyjnymbyłMie-
czysławNiedziałkowski.Chociażzastrzegał,żeprzyokreślaniukompetencjidla
IzbyoptowałbyHzanajwyższąostrożnością”.Motywowałtobrakiemszerszego
doświadczeniaztakimiinstytucjami,jakNIG13.Uważał,żeprzepisart.68kon-
stytucjimarcowejzostałHsformułowanyogólnikowo”,niemniejmożnazniego
wnosić,żeustawodawcaprzewidziałdwieroledlaNIG:
9Idem,Samorządgospodarczył,s.168.
10Ibidem.
11Ibidem,s.170.
12Ibidem.
13M.Niedziałkowskizuwagęśledziłniemieckierozwiązaniaibyłnimizauroczony,
leczwNiemczechTymczasowaPaństwowaRadaGospodarczadziałaładopieroodczerwca
1920roku.Wświetlekonstytucjiweimarskiej(art.165)NiemieckaRadaGospodarczaRzeszy
miałamiećprawoinicjatywyustawodawczejibronieniaprojektówwparlamencieprzezswoich
przedstawicieli.Leczzewzględunato,żeniebyłoradokręgowychifabrycznychnaterenie
całegokraju,uznano,żeniejestdośćreprezentatywnainieprzyznanojejtychkompetencji
wrozporządzeniuz4maja1920roku.
