Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZ|AŁ1.D|AGNOZA$CH|ZOFREN||AZABURZEN|APOZNAWCZE
36
iczasowychupoważniadopostawieniadiagnozyschizofrenii.Dotakichobja-
wówschizofreniiwymienianychwpodręcznikachICD-10orazDSM-5należą:
urojenia,omamy,formalnezaburzeniamyślenia,objawynegatywneiobjawy
katatoniczne.
Szacujesię,żeurojeniawystępująuokoło60-70%osóbzdiagnoząschi-
zofrenii(Wciórka,2007b).Sąoneklasyczniedefiniowanejakofałszywe,
indywidualne,częstonieprawdopodobneiniekorygowalneprzekonaniastojące
wsprzecznościzprzekonaniamiprzyjętymiwotoczeniudanejosoby.Urojenia
wswoimtradycyjnymznaczeniudotycząprzedewszystkimzaburzeństruktur
poznawczych,zwłaszczaprzekonań.Współcześniewbadaniachnadurojeniami
corazwiększeznaczenienabieramodeldwuczynnikowy,którywyodrębnia
urojeniapierwotneiwtórne.Istotąurojeńpierwotnychjestradykalnatrans-
formacjapodstawowychstrukturdoświadczaniarzeczywistości(np.wpostaci
urojeniaowładnięcia,oddziaływania,odsłonięcia).Maonacharakterpoza-
logiczny,całościowy.Urojeniapierwotnesączęstopoprzedzonenastrojem
urojeniowymizaburzeniamidoświadczaniaJa.Uznajesięjezaszczególnie
charakterystycznedlaschizofrenii.Zkoleiurojeniawtórnewystępująrównież
winnychzaburzeniachpsychotycznych.Stanowiąonepróbęuchwyceniaano-
maliiwdoświadczaniuJaprowadzącądobłędnejinterpretacjirzeczywistości,
np.wpostaciurojeniaprześladowczego(Feyaerts,Henriksen,Vanheule,Myin-
-Germeys,Sass,2021).
Omamy(halucynacje)tozaburzeniaspostrzeganiacharakteryzującesię
tym,żejednostkadostrzegaprzedmiotyizjawiska,którewrzeczywistościnie
istnieją.Jednocześnieosobajestprzekonanaorealnymistnieniubłędniespo-
strzeganegoobiektu,aspostrzeżenietotrafnierzutujenadanyzmysł(np.głos
słyszywuszach).Wwieluprzypadkachistotnymelementemdoświadczania
halucynacjijestrównieżlęk(Tibbo,Swainson,Chue,LeMelledo,2003;Kuk,
Styła,2020).Omamyklasyfikujemywedługrodzajuzmysłu,któregodotykają.
Wyróżniamyomamy:(1)słuchowe,(2)wzrokowe,(3)czuciowe,(4)węchowe
i(5)smakowe(Cierpiałkowska,2007).Uosóbzdiagnoząschizofreniidominują
omamysłuchowe-występująoneuokoło70%osóbztejgrupypacjentów
(Watersiwsp.,2012a).Najczęściejprzybierająpostaćgłosówkomentujących
zachowaniepacjentalubdyskutującychnajegotemat.Nierzadkosątogłosy
wyzywające,rozkazujące,atakżezawierającetreścinonsensowne.Omamy
dotyczącepozostałychzmysłówwystępująwschizofrenii,aleznaczącorzadziej
niżomamysłuchowe.Jakoobjawschizofreniitraktujesięrównieżomamy
rzekome(pseudohalucynacje).Omamyrzekome(zazwyczajwpostacigłosu)
sąmniejplastyczneiniesąrzutowanenaadekwatnyaparatzmysłu(np.głos
pochodzącyzzęba).Omamysąprzykłademzaburzeńzłożonychczynności
poznawczych.
Formalnezaburzeniamyśleniadotycządezorganizacjimyślenia,atakże
(zewzględunatrudnośćrozłączenia)formalnychaspektówużyciajęzyka
