Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
spojrzeniewoczywistysposóbznajszerzejpojmowanąaktywnościąpolityczną
ziemiańskiejszlachty,zjejusiłowaniaminarzeczkształtowanianowego,oświe-
ceniowegomodelupaństwawspartegonazałożeniachdemokracjiszlacheckiej,
uwolnionejodprzewagiczynnikamagnackiego.
ProblematykaobradSejmuWielkiegojestodwielulatprzedmiotemmoich
zainteresowańnaukowych.Podstawowekwestiepoznawcze,stanowiąceotoku
iistocieobradsejmowych,uczyniłemobiektemmniejlubbardziejzaawanso-
wanychmerytorycznierozważań5.Wpublikacjininiejszejdokonujęswoiście
pojmowanejreasumpcjitychbadań,aconajistotniejszeprzyporządkowujęich
wynikisyntetycznemucharakterowipracywyznaczanemupodtytułempublikacji.
Szeregwątkówtematycznychuzyskałojednakniecobardziejpogłębionyniż
dotychczascharakter.Potrzebacałościowopojmowanegospojrzenianaobrady
Sejmuwymuszałaprzeprowadzeniepewnychuzupełniającychbadańanalitycz-
nychzprzywołaniemniewykorzystanychdotychczasprzekazówźródłowych
włącznie.Wtymrozumieniurzeczypracaposiadacharaktersyntetyczno-anali-
tyczny.Rozważaniastarałemsięosadzićwrealiachstaropolskiejkulturypoli-
tycznejpojmowanejwzgodziezprezentowanąodlat,wszeregupublikacjach,
wizjątejproblematyki.
CzołowemiejscewukształtowaniuobrazureformatorskiegoSejmuWielkiego
przypadapionierskimdziełom:WalerianaKalinkiiWładysławaSmoleńskiego6.
NatlebogategopiśmiennictwahistorycznegodotyczącegoSejmuWielkiego
podstawoweznaczeniedlapoznaniarezultatówjegoobradposiadajądokonania
naukoweautorstwaBogusławaLeśnodorskiegoiEmanuelaRostworowskiego7.
Wkontekściesilniewyeksponowanychwdotychczasowychbadaniachnad
SejmemWielkimkontrowersjiprogramowychdzielącychIgnacegoPotockiego
iStanisławaAugustakoncentrujęsięnaukazaniuszlacheckiejwizjiprogramo-
wej,którejzarysnajmocniejzaprezentowanyzostałwdotychczasowejliteraturze
B.LeśnodorskiiH.Wereszycka,t.I,[Kraków1954],s.167(nmasięrozpocząćdziełodlacałego
krajunieobojętneipodobnoostatnie,przezktóreOpatrznośćłagodnąrewolucyjąnastręczaćnam
zdajesię.”).Por.też:s.254.
5
Por.:przywoływanewniniejszejpracy,obokpozycjizwartych,licznepublikacje,za-
mieszczanenałamachczasopismnaukowych,azwłaszczawnPrzeglądzieNaukHistorycznych”
(2002-2014),równieżwwydawnictwachokolicznościowych(materiałysesjinaukowych,księgi
jubileuszowe).
6
W.Kalinka,SejmCzteroletni,t.1-2,Warszawa1991(pierwszewydanie:1880-1886);
W.Smoleński,OstatnirokSejmuWielkiego,Kraków1897.
7
B.Leśnodorski,DziełoSejmuCzteroletniego…;E.Rostworowski,„Marzeniedobregooby-
watela”czylikrólewskiprojektkonstytucji,[w:]idem,LegendyifaktyXVIIIw.,Warszawa1963,s.65
in.;idem,OstatnikrólRzeczypospolitej.GenezaiupadekKonstytucji3maja,Warszawa[1966].
