Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp
chronologicznychnieobjętychdiariuszamiredakcjiJanaPawłaŁuszczewskiego
iFranciszkaSiarczyńskiego.Cennychdanychdostarczarękopiśmiennydiariusz
SejmuWielkiegozArchiwumGłównegoAktDawnychwWarszawie(Archi-
wumSejmuCzteroletniego),ajegoszczególneznaczeniezwiązanejestztym,
iżumożliwiaśledzenieostatniegorokuobradSejmuWielkiego.Wkontekście
prowadzonychbadańnadkwestiąsejmikowąinteresującychinformacjidostarcza
rękopiśmiennydiariuszzezbiorówBibliotekiCzartoryskichwKrakowieobejmu-
jący,wwersjiwielceskróconejcałokształtobradsejmowych12.Fundamentalne
znaczeniedlaniniejszegoopracowaniaposiadałarękopiśmiennakorespondencja
StanisławaAugustazeZbioruPopielówwArchiwumGłównymAktDawnych
wWarszawiewyjaśniającawniejednejkwestiizłożonościtowarzysząceproce-
sowiprzemian,umożliwiającateżpełniejszezrozumienieintencjipolitycznych,
jakimikierowalisięliderzypolityczniRzeczypospolitej.
Wszerokimzakresiewykorzystanowpracyszczególnypokonstytucyjnej
proweniencjitypźródławpostacirękopiśmiennychmówdelegatówsejmiko-
wych,któreprzygotowanezostaływzwiązkuzorganizowanymiwWarszawie
obchodamipierwszejrocznicyuchwaleniaKonstytucji3maja13.Mowyte,choć
utrzymanewkonwencjiwypowiedzirocznicowych,stanowiąrodzajźródła
owysokichwalorachpoznawczychiznaczącejprzydatnościwbadaniachnad
świadomościąpolitycznąprowincjonalnejszlachty.Stałysięważkimprzeka-
zemźródłowymwzapoznawaniuoświeceniowo-reformatorskichhoryzontów
prowincjuszyszlacheckich.Zuwaginacharakterpracyistotnąrolęodegrały
przechowywanewzbioracharchiwalnychibibliotecznychkraju,arównież
publikowanemowysejmoweparlamentarzystów,instrukcjesejmikowe,kore-
spondencjaszlachecka,przekazypamiętnikarskie,informacjeprasowe,wtym
pochodzącezgazetpisanych,relacjecudzoziemcówoPolsce,wmniejszym
zakresiepublicystykapolityczna.
Oilechodziokonstrukcjępracy,toodwołujęsiędonajbardziejnaturalnego
podziałuobradSejmunadwaokresy:pierwsząidrugąkadencjęjegoprac.Podział
tenoczywistyzformalnegopunktuwidzeniaposiadateżracjemerytoryczne.
Odzwierciedlaznaczącepostępywnarastaniuprocesułagodnejrewolucjiakcen-
tującwiodącąrolę,jakaprzypadławuchwaleniuUstawyRządowejodnowionej
uschyłku1790rokukonfederacjisejmowej.
sejmowej.Por.teżwiadomościnatematDziennika:B.Krakowski,Oratorstwopolitycznenaforum
SejmuCzteroletniego.Rekonesans,Gdańsk1968,s.31(przypis8),218.
12
SzczególniejszerzeczySejmubliskoczteroletniego…,sygn.2438,t.II.
13
BibliotekaCzartoryskich,rkps886.
