Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
25
Oczywiściejakijestsenstegoznaku,tojużkwestiabardziejzłożona,doktórej
powrócimydogłębnieporozważeniukwestiiteoretycznych.
Weźmyjeszczedlaprzykładuleksemglobalizacja.Pojawiłsięonwkomuni-
kacjiwówczas,gdypojawiłasięokreślonakoncepcja,którąnależałoupowszech-
nićiprzekonaćludziotym,żewświecierzeczyistniejecoś,jakiśdesygnat,do
któregoówznaksięodnosi.Słowoglobalizacjacoświęczastępuje.Możnazatem
uznać,żewaktachnominacjidochodzidoemancypacjiokreślonychideiwnaszej
świadomości.Drogadozaistnieniatakichczyinnychidei,azatemdoprzyjęcia
danychleksemówjewyrażających,jestnajczęściejnieprzewidywalna,aleśledząc
je,możemyobnażyćprocesnadaniaimpewnychcech-znaczeńdodatkowych
(tymzajmujesiękognitywizm,studiaspodznakujęzykowegoobrazuświataczy
semiotyka).Oweznaczeniasąnabywane,niejakokodowanewsłowie(ściślejmó-
wiąc:wjegoreprezentacjisemantycznej),awszystkozależyodoceny
danejkoncepcji.Takwięcperspektywa,zjakiejnaniąpatrzymy,kształtujejej
znaczenie17,które-stwierdźmystanowczo-niejestdaneraznazawszeiniejest
jedynymmożliwym,leczjestjednymzmożliwych.Pomiędzykulturami
iideologiamitoczysiębowiemnieustannanwalka”onadanieróżnymznakom
(aściślej:treściomtychznaków)pewnychwartości,acozatymidzie,
takżenadaniewartościzastępowanymprzezniedesygnatom.Chodzionazna-
czenietychtreści(idesygnatów)poglądamizawartymiwkodachkulturowych
iideologicznychorazonarzucenietakiegoanieinnegopostrzeganiainnymin-
terlokutoromispołeczeństwom,oprzekonanieinnych,żejesttooptykawłaściwa,
czyli,mówiąctrywialnie,naturalna.Ówprocesbywawliteraturzeprzedmiotu
-wzależnościodszkołybadawczej-określanymianemstabilizacji,naturalizacji
czykonwencjonalizacji.
Modelwystępowaniawielujęzykówrównocześnienajlepiej-iwsposóbnaj-
bardziejprzenikliwy-sformułowałMichaiłBachtin:różnojęzyczność(hetero-
glosja)tojegozdaniemstanspołeczny,wktórymróżneideologiesąuobecniane
przezsprzecznejęzyki.Słowomniejestjednakłatwonarzucićznaczenie,gdyż
pretendujądotegojednocześnieróżnekodyideologiczne(wterminachBachti-
na:różnejęzyki).Walcząoneoprzezwyciężenieowegonwielogłosu”społeczne-
go,chcąbowiemnadaćjęzykowi-ijegojednostkom,tojestwłaśnieznakom
-własnąinterpretację,czylistworzyćmonoglosję(naturalizacja)izapewnićjej
żywotność(stabilizacja).DotegoproblemupowrócęwczęściII,gdytowłaśnie
znakiusytuowanewsiecikodówkulturowychiideologicznychstanąsięgłównym
przedmiotemmegozainteresowania.
Należyprzypuszczać,żesukcesokreślonejideologiibędziezwiązanyzdomi-
nacją,naturalizacjąistabilizacjąpropagowanychprzeznią-azakodowanych
17Tojednakbardzouproszczonawizja.Ozłożonościtegoproblemumożemysięprzekonać,stu-
diującdyskusjęnadnpunktemwidzenia”
,nperspektywą”iinnymielementamikonstruującymijęzyko-
wyobrazświata(zob.Punktwidzeniawtekścieiwdyskursie,Lublin2004).
