Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
niejaknaprzykładglobalizacjaczytakże:naród,miłość,ojczyzna,honor,postacie
izdarzeniahistoryczneorazwieleinnych).Ajesttoistotne,gdyżsposóbujmowa-
niaświatapozajęzykowegowpływanamodelkultury,nakulturoweimaginarium,
rozumianetutajjakozłożonyukładznaków.Takiepodejściedojęzykadajewgląd
wto,jakiewartościowanie-zakodowanewjęzyku-leżyupodstawichspołecz-
nejegzystencjiiewentualnejakceptacji;jakiemająkonotacje;cooznaczajądla
danegospołeczeństwalubokreślonychgrupspołecznych(wtymmiejscubadania
przybliżająsiędosocjolingwistyki).Interpersonalneiinterakcyjnepodejściedo
problematykidyskursuułatwiatakżenamysłnadmanipulacjąiagitacją,umożli-
wiapełniejsząrekonstrukcjęintencjinadawcykomunikatu,który-jakodyspo-
nentkoduieksponentideologii-mniejlubbardziejświadomieupowszechnia
konkretnepostawyzapomocąjęzyka.
Dziękitakiemuujęciudostrzegamywjęzykuto,conajistotniejsze,amiano-
wicieto,żesłużyondoodczytywaniaświatazewnętrznego,dorozpoznawania
wnimróżnicipodobieństw,doichnazywania.Odczytywanietojednakzarazem
kreacja,jużwsamymakcienominacji-jaksłusznieprzekonująkognitywiści-
dochodzibowiemdonadaniaobserwowanymrzeczompewnychcechcharakte-
rystycznych(zgrubszamówiąc-douwypukleniapewnychelementówichistoty,
przymarginalizacjiinnych,awszystkozgodniezzasadąmetonimiczną,parspro
toto),którepóźniej,wprocesieleksykalizacji,zostająnwchłonięte”przezznacze-
niedanegoleksemu(stająsięniejakoimmanentnączęściąjegoznaczenia).Wten
sposóbdochodzidokodyfikacjipewnejwizjiświata,dostworzeniajegoobrazu,
przyczymówobrazniejestniczyminnymjaknnaszym”obrazem,choćwydaje
namsięprzecież,żejestobiektywny.Siłajęzykatkwizatemwtym,że-kodyfi-
kująctęwizję-stwarzaonpozoryjejobiektywizmu,zamykającużytkowników
językawokreślonymdogmaciepoznawczymiinterpretacyjnym.Rzadkokiedy
kontestujemytakskodyfikowanąkulturowo/ideologiczniewizję,choćprzecież
jestonatylkojednązmożliwych.Pozórobiektywizmu,któremuulegamy,jest
więcpochodnąnieuświadomionegoprzekonania,żennasza”wizjajestwłaściwa
(prawidłowa),podczasgdyoistnieniuinnychalboniewiemy,albouznajemyjeza
niewłaściwe,anawetfałszywe.
Takieprzekonanieżywimyrównieżwstosunkudohistorii:językmówiący
ozdarzeniachprzeszłychmanammówićjaknaprawdębyłokiedyś.
Tymczasemwszystkiesłowasąwypowiadanezokreślonegopunktu
widzenia,nieujmująrzeczyholistycznie,leczzokreślonychperspektywpo-
znawczychiaksjologicznych,któresązarazempochodnączynnikówkulturowych
ispołeczno-politycznych,atakżesamenaniewpływają(działatuzasadasprzę-
żeniazwrotnego).Słowem:produkcjakonkretnegokomunikatu-lingwistycz-
nattokonkretnyprzedmiotodniesienia,podczasgdydenotattozbiórprzedmiotówodniesienia.Po-
wiedzmyjednak,żepojęciadenotacjiiwiązanejzniąkonotacjidalekiesąodjednoznaczności,oczym
pisząsemantycy(zob.Grzegorczykowa2001)czylogicy(zob.Prechtl2007).
