Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„PuNKTWyjśCIa”
|
31
ugruntowane,bardziejglobalneniżetnocentryczne,bardziejzada-
jącepytanianiżnarzucająceodpowiedzi,bardziejzanurzonewhi-
storycznymkontekścieniżzmierzającedouniwersalistycznych
uogólnień,bardziejkomparatystyczneiinterdyscyplinarneniż
ograniczonedojednejtradycjikulturowejczydyscypliny.Krótko
mówiąc,onejrokrytykawswoimnajlepszymwydaniubędziewsta-
niewpełniobjąćwieloznaczneiwielowartościowezjawiska,któ-
rełącząsen,językiliteraturę”74.
Dopodejmowaniainterdyscyplinarnychstudiównadsnemwlite-
raturzezachęcajątakżepracewykazującepokrewieństwa(genetycz-
ne,strukturalne,lingwistyczne,fantazmatyczne)międzymarzeniem
sennymadziełemliterackim.Przekonanieotakimpokrewieństwie
nieobcebyło,jakwiadomo,jużstarożytnym,aszczególnąpopular-
nościącieszyłosięwśródromantyków(zJeanemPaulemRichte-
remnaczele).Myjednakskupmysięnateoriachnowszych.War-
to,jaksądzę,przypomniećtrzyspośródnich.MontagueUllman,
psychiatraoorientacjiFreudowskiej,w1969rokuopublikowałar-
tykułpodtytułemSenjakometaforawruchu(wktórymnietrudno
usłyszećaluzjędoterminuWdziełowruchu”zDziełaotwartego
UmbertoEcowydanegowroku1962).Wskazujewnimnapotrze-
bęWrozwojuiużyciatakichtechniktłumaczeniasennejmetafory,
któreniepochodziłybyzokreślonychsystemówteoretycznychani
niebyłybyprzeznieograniczone”75.Miejscawspólnesnuilitera-
turybardzownikliwieprzedstawialiteraturoznawcaBertO.Sta-
teswwydanejwroku1993książceŚnienieaopowiadaniehisto-
rii.Dowodziwniej,żeWśnieniejestpierwotnąformąwszystkich
fikcjonalnychopowieści”
76
.(Jużwewcześniejszejopięćlatksiąż-
ceRetorykasnówStatesprzekonywał,iżWsnysąrodzajemproto-
-retoryki,jeszcze-niejęzykiem”,sąWczymśwcześniejszym
odretoryki,czymś,zczegoretorykaostateczniewyrosła”
77
).Cozna-
mienne,Statesformułujeinterdyscyplinarnecredo:WZcałąpewno-
ściątematsnówiśnieniamożestworzyćjednązniewieluwspólnych
przestrzenizainteresowańdlahumanistówibadaczyeksperymen-
talnych.Wierzę,żewielemożnaosiągnąćdziękiuważnemuwymie-
nianiusiętym,cohumaniścimajądopowiedzeniaonaszychtwór-
czychdziełach,abadaczezkręgukognitywistykiczyneurologii
otworzącychjesynapsach”78.
