Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI-Oistocietego,cohistoryczne.Znaczenietradycji
11
ność.Historycyzm,właściwynauce,jestzarazembardzodalekiodtajemnicytego,
co»historycznefl.Historycyzmwcalenieprowadzidotejtajemnicy,utraciłwszel-
kiesposobymożliwościkontaktuztątajemnicą.Historycyzmniepoznaje,nie
rozumie,małotego,odrzucato,co»historycznefl.Wceluprzeniknięciadowe-
wnętrznejtajemnicytego,co»historycznefl,wktórejbezpośrednioprzebiegażycie
ludzkieworganicznejiintegralnejepoceludzkiegożycia,którejczłowieknie
poznaje,gdywniejtrwa,niedokonujerefleksjiwceluzrozumieniatego,co
»historycznefl,ponieważwtymcelunależywnowysposóbprzejśćprzezprzeciw-
stawieniepoznającegopodmiotupoznawanemuprzedmiotowi,przechodzącprzez
tajemnicęrozdwojenia,dotknąćtajemnicytego,co»historycznefl.Należypowró-
cićdotajemnicżycia,dojegowewnętrznegosensu,dowewnętrznejduszyhistorii
wtymcelu,abyjązrozumiećizbudowaćautentycznąfilozofięhistorii.Jesttotrzeci
okres,trzeciaepoka,epokapowrotudotego,co»historycznefl.Kiedymówię,że
katastroficznemomentyhistoriisąszczególniesprzyjającedlabudowaniafilozofii
historii,tomamnauwadzetakiekatastrofyludzkiegoducha,kiedypoprzeżyciu
upadkuokreślonegoładuhistorycznego,poprzeżyciumomenturozszczepienia
irozdwojenia,możnaprzeciwstawićtedwamomenty-momentbezpośredniego
trwaniawhistoriiimomentrozszczepieniaznią,abyprzejśćwtrzecistanducha,
którynadajeszczególnąostrośćświadomości,szczególnąmożliwośćrefleksji
irównocześniedokonujesięszczególnezwrócenieludzkiegoduchakutajemnicy
tego,co»historycznefl.Jesttotenstan,któryszczególniesprzyjastawianiuproble-
mówfilozofiihistorii.Wceludokładnegowyjaśnieniaoczymmówię,gdytwier-
dzę,żedrugiokres,okresrozdwojenia,refleksji,wktórympojawiasiępoznanie
izaczynabyćbudowanafilozofiahistorii,zawszewfatalnysposóbjestniedosta-
teczniegłęboki,niedostateczniewnikawtajemnicehistorii,powinienemzatrzymać
sięnacharakterystycetego,conazywasięepoką»oświeceniaflludzkiejkultury.
Kiedymówimyoepoce»oświeceniafl,torzeczidzienietylkooOświeceniu
XVIIIwieku,klasycznymokresie»oświeceniaflwhistoriinowożytnej.Sądzę,że
przezokres»oświeceniowyflprzechodząkulturywszystkichczasówinarodów.
Wrozwojukulturwszystkichnarodówistniejeokreślonacykliczność.Topodo-
bieństwoprocesówkulturowychwskazujenaorganicznycharakterrozwojukul-
tur.Kulturagrecka,jednaznajwiększychkulturjakieznaludzkość,takżemiała
swojąepokę»oświeceniafl,wewnętrzniepodobnądotejepoki,którąludzkość
przeżyławXVIIIwieku.Okressofistówjestswegorodzajurozkwitemkultury
greckiej,ztymisamymiosobliwościami,któresącharakterystycznetakżedlaepoki
»oświeceniaflwXVIIIwieku,chociażmiałaonaspecyficznecechyhelleńskie.
Wistocieepoka»oświeceniaflkulturygreckiejtakżeniszczyłato,co»święteflwtym,
co»historycznefl,organicznie-tradycyjne,tradycjehistoryczne,jaktoczyniłaepo-
kaOświeceniawXVIIIwieku,jaktoczynikażdaepoka»oświeceniafl.Epoka»oświe-
ceniafljesttakąepokąwżyciukażdegonarodu,kiedyograniczonyludzkirozum
