Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI-Oistocietego,cohistoryczne.Znaczenietradycji
15
nomicznyujawnia,żenatejdrodzeniemożnaosiągnąćtajemnicywewnętrznego
losunarodów,duchowegożycianarodów,losuludzkości.Sąonepoprostunego-
wanejakoproblem,uważanezaproblemyiluzoryczne,zrodzonewyłącznieprzez
określonewarunkiekonomiczne.Materializmekonomicznyukazujewtymwypad-
kupodstawowąsprzeczność,którejsamniemożeprzezwyciężyć,gdyżniemoże
wznieśćsięnadnią,alektórarzucasięwoczykażdemu,ktopoddajetęnaukę
osądowifilozofa.
Wistocie,jeślimaterializmekonomicznyuważa,żecałaświadomośćludzkajest
jedynienadbudowąnadstosunkamiekonomicznymi,toskądbierzesięrozum
samychgłosicielimaterializmuekonomicznego,rozumMarksówiEngelsów,któ-
ryprzekraczapasywneodbiciastosunkówekonomicznych?Marks,tworzącnaukę
omaterializmieekonomicznym,pretendujedoposiadaniarozumutegotypu,któ-
ryprzekraczastanpasywnychrefleksówrelacjiekonomicznych.Jeślijednakma-
terializmekonomicznyjakonadbudowaideologicznajestjedynieodbiciemokre-
ślonychstosunkówprodukcyjnych,naprzykładtychstosunków,którewytworzyły
sięwXIXwiekunabaziewojnymiędzyproletariatemiburżuazją,tojestniezro-
zumiałym,wjakisposóbgłosicieletejnaukimogąpretendowaćdowiększejpraw-
dyniżwszyscyinni,koncepcjektórychsąjedynieoszustwemzrodzonymprzezte
samerefleksy.Przecieżwtymwypadkujesttorównieżjednaziluzjizrodzonych
przeztęsamąrzeczywistośćekonomiczną.Dlategoteżwmarksizmiezostały
doprowadzonedokońcapretensjeisamouwielbienia»oświeconegoflrozumu.
Marksizmuważa,żedysponujeoświeconymrozumem,któryprzekraczahistoryczne
losyludzkościijejżycieduchowe,wszystkieludzkieideologie,postrzegawszyst-
kieichbłędyiiluzje,będącetakimsamymodbiciemprocesuekonomicznego,jak
imarksizm.Sątodążeniadopołączeniapretensjioświeconegorozumuzpreten-
sjamimesjańskimi,bliskimipretensjommesjańskimdawnegoIzraela,gdyżjestto
pretensjadojedynejniosącejświatłośćświadomości,pretendującejdobycianiejedną
zideologii,alejedynąiostatecznąświatłością,demaskującątajemnicęprocesuhi-
storycznego.Jednakdemaskujeonnietajemnicęprocesuhistorycznego,abraktej
tajemnicy,demaskujestraszliwązionącąpustkęhistorycznychlosówludzkości,
przerażającąpustkęludzkiejhistorii,demaskujeniebytludzkiegoducha,niebyt
całegożyciaduchowegoludzkości,religii,filozofii,wszelkiejludzkiejtwórczości,
nauki,sztukiłMarksizmgłosi,żewszystkotojestniebytem.Właśniewtymtkwi
swoistamocisiłamarksizmu.Sądzę,żenegatywnazasługatakiejkoncepcjijestbardzo
duża,ponieważzabijaonawszystkiepołowiczne,nawpółideologicznekierunki,
którepowstaływXIXiXXwieku,istawiaprzeddylematem:albomiećkontakt
ztątajemnicąniebytu,pogrążyćsięwotchłaniniebytu,albopowrócićdowewnętrz-
nejtajemnicyludzkiegolosu,nanowozjednoczyćsięzwewnętrznymitradycjami,
wewnętrznymiświętościami,przejśćprzeznajwiększedoświadczenia,największe
pokusy,przejśćwszystkiestadianiszczącej,krytycznej,negującejepoki.
