Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
MikołajBierdiajew,Senshistorii
tradycjewewnętrzne.Jedyniewtedy,kiedypoznającypodmiotniezrywazżyciem
wewnętrznym,możemiećkontaktzjegowewnętrznąistotą.Kiedynastępuje
zerwanie,towtedydokońcanależyprzejśćdrogęautonegacji.Otrzymujesięje-
dyniestrzępyhistorii,otrzymasięjakieśzdemaskowanieświętościhistorycznych.
Myślę,żewielkazasługajednegoznajbardziejinteresującychkierunków
wdziedziniefilozofiihistorii,zwanegomaterializmemekonomicznymisformułowa-
negoprzezMarksa,polegawłaśnienatym,żedoprowadziłondoostatecznych
wniosków,doostatecznychwyników,procesdemaskowaniaświętościhistorycz-
nychitradycjihistorycznych,którywnaucezacząłsięodepokiOświecenia,ale
niezostałdoprowadzonydokońca.Znamtylkojedenkierunekwtejdziedzinie,
którydokońcaikonsekwentnierozkładainiszczywszystkieświętościhistorycz-
neitradycjehistoryczne,bezkompromisów:jesttomarksistowskierozumienie
historii.Podejrzliwystosunekdowewnętrznejtajemnicytego,co»historycznefl,
któryzacząłsięwepoceOświecenia,awdziedziniereligiijużwepocereformacji,
irozkwitałwXIXwieku,stającsiędziedzictwemcałejnaukihistorii,zatrzymał
sięwpołowiedrogi.Wszystkieideologiczne,wszerokimsensietegosłowa,kie-
runkinaukihistorii,niedokońcademaskująiniszczątradycjęhistoryczną.Jakieś
strzępypomimowszystkopozostają.Jedyniematerializmekonomicznywcynicz-
nymdemaskowaniuwszelkiejtradycji,wszelkiegoświętegoprzekazywaniahistorii,
dochodzidokresuidokonujeakturewolucyjnegobuntu,rewolucyjnegopowsta-
niaprzeciwkotemu,co»historyczneflażdoostatecznychgraniciwniosków.
Wkoncepcjimaterializmuekonomicznegoproceshistorycznyokazujesiębyćosta-
teczniepozbawionymduszy.Niemawnimjużwięcejduszy,wewnętrznejta-
jemnicy,wewnętrznego,tajemniczegożycia.Podejrzliwystosunekdoświętości
prowadzidotego,żejedynąautentycznąrealnościąprocesuhistorycznegooka-
zujesiębyćprocesmaterialnejprodukcjiekonomicznejiterelacjeekonomiczne,
którezniegowynikająsąjedynymiontologicznymi,autentycznymiirealnymi
praprzyczynami.Wszystkopozostałejestjedyniedrugorzędne,jestrefleksem,nad-
budową.Całeżyciereligijne,całakulturaduchowa,całaludzkakultura,cała
sztuka,całeżycieludzkiejestjedynieodbiciem,refleksem,anieautentycznąreal-
nością.
Dokonujesięostatecznyprocespozbawieniahistoriiduszy,zlikwidowaniajej
wewnętrznychtajemnicpoprzezujawnieniepodstawowejjejtajemnicy,którą
wedługmaterializmuhistorycznegojesttajemnicaprodukcji,wzrostwytwórczych
mocyludzkości.Wtensposóbzostajedoprowadzonedokońcakrytyczneniszcze-
nie,rozpoczętewepoce»oświeceniowejfl,odrzucająceostatecznietakżesamo
»oświeceniefl,gdyżmaterializmekonomicznyMarksaprzezwycięża»oświeceniefl
wjegoformieracjonalistycznej,wktórejonorozkwitałowXVIIIwieku,igłosi
swoistyewolucjonizmhistoryczny,równocześniedemaskującostatniewzloty
»oświeceniowegoflducha.Natejdrodzeniemożnajużiśćdalej.Materializmeko-
