Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CZYHISTORIAMASENS?
Historianiejestpustymkorytarzem,
prowadz¹cymdonicości.
(o.SergiuszBułgakow)
KsiążkęMikołajaBierdiajewa(1874-1948)Senshistorii1należypotraktowaćjako
kontynuacjęjegodziełFilozofiawolności2iSenstwórczości3,apoprzedzającąksiąż-
kiNoweŚredniowiecze4iLosczłowiekawewspółczesnymświecie5.Wszystkieteprace
poświęconesąproblemowiwolnościczłowiekaorazsensowijegodziałańtwórczych
ijegolosuhistorycznego.ZwykleBierdiajewaokreślasięjakofilozofawolności
iegzystencjalistę.Jesttojednakopiniasłusznatylkoczęściowo.Zakreszagadnień
poruszanychprzezBierdiajewajestznaczniewiększyidotyczyprzedewszystkim
»filozofiisprawostatecznychfl6.MożnatakżepokusićsięonazwanieBierdiajewa
»prorokiemprzyszłościcywilizacjifl,podobniejakkiedyśnazwanoFiodoraDosto-
jewskiego»prorokiemrosyjskiejrewolucjifl.WielebowiemzintuicjiBierdiajewa
stajesięczytelnychdopieropółwiekupojegośmierci.Przejawiasięwtymszcze-
gólnacechafilozoficznejmyślirosyjskiej,zajmowaniasięsprawamiostatecznymi.
WedługBierdiajewaproceshistorycznypoleganawalcedobrazirracjonalnąwol-
nością.Losprzemieniaosobęludzkąwarenęirracjonalnychsiłhistorii.Wokre-
ślonychepokachswojejhistoriinarodywszczególnysposóbpoddająsięwładzylosu
idążądozrealizowaniajakichśokreślonychcelów.Jednakrezultatyichdziałalno-
ścisącałkowicieinneodzamierzonych(poglądtenpodzielałrównieżo.Paweł
Florenski),jaknaprzykład:
»Rewolucjafrancuskaujawniłasprzeczności,którewciągucałegoXIXwieku
ostateczniewykazałyfałszcałejideologiitejżerewolucji.Zamiastrówności,brater-
stwaiwolnościpojawiłysięnoweformynierównościinienawiści.Jużterazmożna
zprzekonaniempowiedzieć,żenieudadząsięrównieżpodstawoweideeizadania,
1M.Bierdiajew.Fiłosofijaistorii.OpytfiłosofiiczełowieczeskojsudSby.Berlin.1923.
2M.Bierdiajew.Filozofiawolności.Przeł.E.Matuszczyk.Białystok.1995.
3M.Bierdiajew.Senstwórczości.Przeł.H.Paprocki.Kęty.2001.
4M.Bierdiajew.NoweŚredniowiecze.Przeł.M.Reutt.Warszawa.1936.Komorów.1997.
5M.Bierdiajew.SudSbaczełowiekawsowriemiennommirie.Paris.1934.
6Por.studiumM.Styczyńskiego.Umiłowanieprzyszłościalbofilozofiasprawostatecznych.Studia
nadfilozofi¹MikołajaBierdiajewa.Łódź.2001.
