Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
MikołajBierdiajew,Senshistorii
którymiżyjenaszaepoka,żenigdynieudasięsocjalizm,którybędąpróbować
realizowaćiktórynajprawdopodobniejodegradużąrolęwtymokresiehistorii,
wktóryterazwchodzimy.Socjalizmwprocesiejegorealizacjibędzieczymśzu-
pełnieinnymniżtensocjalizm,doktóregodążylisocjaliści.Ujawninowewewnętrz-
nesprzecznościżycialudzkiego,któreuczyniąniemożliwymzrealizowanietych
zadań,którepostawiłsobiezacelruchsocjalistyczny.Nigdyniezostanieosiągnię-
tewyzwolenieczłowiekazniewolipracy,cochciałosiągnąćMarks,nigdynie
nastaniepowszechnebogactwo,niezostaniezrealizowanawolność,ajedyniestwo-
rzonazostanienowanienawiść,nowerozbicieinowe,nieznanejeszczeformy
ucisku.Nieudasiętakżeanarchizm,którykonkurujezsocjalizmem.Nigdynie
zrealizujeonbezgranicznejwolności,doktórejnawołuje,leczprzeciwnie,ujawni
jeszczewiększezniewolenie.Nigdywgranicachhistoriinieudasiężadnarewolu-
cja,chociażrewolucjesąważnymimomentamiwlosachnarodów,momentami
wewnętrznienieuniknionymi,doktórychprowadzicałapoprzedzającajehistoria
irodziichdalszekonsekwencje,gdyżrewolucjenigdynierozwiązałytychzadań,
którepostawiły,nigdyniemiałotomiejscainigdyniebędziemiećmiejsca.Owocne
byłojedyniewielkiedoświadczenieklęskhistorycznych,gdyżoneujawniałyludz-
kościcośnowego.Zwykleosiąganozupełnienieto,coludziezakładaliidoczego
dążylifl(Senshistorii).
Słowatezostałynapisanew1922roku,wokresietryumfalnegomarszuzwy-
cięskiej,jaksięwtedywydawało,rewolucji.Jesttocałkowicienowyaspektfilo-
zofiiBierdiajewa.NieprzypadkiemwięcfilozofiaBierdiajewa,któracieszyłasię
ogromnympowodzeniemwokresiemiędzywojennymibezpośredniopoIIwojnie
światowej,znowuzaczynabyćprzedmiotemzainteresowania.Bierdiajewtwierdzi,
żeporażkihistoryczneprowadządoautentycznychosiągnięć,gdyżpobudzająwolę
człowiekadoreligijnegoprzemienieniażycia.Człowiek,któryżyłwokresiedra-
matycznychwydarzeńhistorycznych,wojnyirewolucji,próbujewintegralnejwizji
dotknąćrzeczywistościnoumenalnej,którajestprawdziwymteatremdziałańdo-
konującychsięwziemskiejhistorii.RzeczywistośćziemskaniebudziwBierdia-
jewieoptymizmu.Postrzegającmożliwośćklęskikulturyijejdziecka,cywilizacji,
atakżeprzekształceniasięcywilizacjiwbarbarzyństwo,poszukujemożliwości
ratunkudlaczłowiekaznajdującegosięw»mackachfltechnicznejcywilizacji.Jedy-
nąszansępostrzegawcałkowitymopowiedzeniusięzazasadamireligijnymi,które
nadadząsensegzystencjiczłowiekaizapobiegnąprzekształcaniusięcywilizacji
wbezdusznymechanizmprowadzącydosamozagłady.NiemożnawięcuważaćBier-
diajewazazwolennikapesymizmu.Jestoptymistą,jednakjegooptymizmma
charakterreligijny,amówiącściślej,charaktereschatologiczny.Mówiotymotwar-
cie,kiedystwierdza,żewskazówkizegarahistoriizbliżyłysięjużdozmierzchu
iwstępujemywnoc.Nochistorii,któraniekonieczniemusioznaczaćzagładę,może
poniejpojawićsięświt.Loshistoriiniespoczywabowiemwyłączniewrękach
