Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zakresipoziomskutecznościresocjalizacji
17
walnepozytywne,sprzyjająceintegracjispołecznej,zmianyzachowaniawnastęp-
stwiekorekturywadliwychmechanizmówpsychologicznychregulacjizachowania
bądźwnastępstwie,,zainstalowania’’(uformowaniaodpodstaw)mechanizmów
niezbędnychdobezkolizyjnegozachowania.
Najwęższyzakresresocjalizacjipenitencjarnejzakładacelminimum,wujęciu
H.Machela(2003,s.31),ograniczającysiędoniepopadaniaprzezskazanego
wkolizjeznormamiprawnymipoodbyciuprzezniegokary.Celmaksimum,według
tegoautora,zakładanatomiastniecoszerszyzakres,jakimjestosiągnięcieprzez
więźniatakiegostanuosobowości,któryumożliwimufunkcjonowanienawolności
nietylkobezpopadaniawkonfliktyzprawem,aletakżenafunkcjonowaniebez
naruszaniaważnychdlażyciaspołecznegonormmoralnychiobyczajowych.Oba
zakresyresocjalizacjiwzasadzieniewykraczająpozawymiarobiektywny.Wpraw-
dzieH.Machelmówiostanieosobowości,aledowymienionychwobucelach
resocjalizacjizachowańwystarczysamakalkulacjawykazującanieopłacalność
dalszegopopadaniawkonfliktyzprawemzewzględunagrożącezatosankcje,coraz
dotkliwszedlastarzejącegosięlubpodupadającegonazdrowiusprawcyczynów
godzącychwładspołeczny.
Niektórzyetycy(Kosmol1998)iprawnicy(Szerer1964)obawymienionecele
izakresyresocjalizacjipenitencjarnejsprowadzajądo,,poprawypolitycznej’’,do
uświadomieniasobieprzezprzestępcę,żebezposzanowaniaprawaniemożna
funkcjonowaćwglobalnymspołeczeństwie.Przestępca,,polityczniepoprawiony’’
wystrzegasiępopadaniawkolizjęzprawemwsytuacjachkontrolizewnętrznej,
jedyniezchęciuniknięciakary.Nieuwewnętrzniłsobiejednakzasadobowiązują-
cychwglobalnymspołeczeństwie.Niejestwięcwewnętrzniemotywowanydo
integrowaniasięzespołeczeństwemglobalnym.Dlategojestontylkochwilowo
nieszkodliwydlaporządkuprawnego.
Motywacje,,poprawypolitycznej’’mającharakteregoistycznyiegocentryczny.
Niewykraczająpozaobręborientacjihedonistycznejikonsumpcyjnej.Jednostka
kierującasiętakąmotywacjądążydouzyskiwaniaprzyjemnościiprestiżu,
zapewniającegopoczuciewłasnejważności.Gdytakiegopoczucianiedoznajelub
zaczynajetracićwśródwięźniów,tostarasięjebudowaćpozazakłademkarnym.
Nieuzyskujejednakżewtensposóbautentycznejautonomii,leczzaledwiejej
reaktywnąnamiastkę.Wdalszymciągujestbowiemsterowanazewnętrznieprzez
sytuacjesprzyjającebezkolizyjnemufunkcjonowaniu(okazje).Socjalizacjatakich
jednostekzafiksowałasięnauświadomieniuzakazów,zaktórychprzekroczenie
grożąokreślonesankcje,przytymkontrolarespektowanianormjakiwymierzenie
sankcjizaichprzekraczaniemająwyłączniezewnętrznycharakter.Jednostkitenie
mająmotywacjidodziałańprospołecznych,konstruktywnych.Ograniczająsiędo
unikaniakolizjizprawem.Najczęściejsąipozostająnautrzymaniurodziny,takjak
częśćwychowankówwarunkowozwolnionychwlatachsześćdziesiątychubiegłego
stuleciazjednegozakładupoprawczego(Szałański1978).
