Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Skutecznaresocjalizacjawperspektywieaksjologicznejipomiarowej
27
nawykówemocjonalnych.Wspólnącechątychnastawieńorazwynikającychznich
zachowańjestsilnaopozycyjność,anawetwrogośćwobeczastanegoporządku,
połączonazdestruktywnymzachowaniem.Osobnikwykolejonypostrzegaświat
iludziwsposóbantagonistyczno-destruktywny,posługującsięspecyficznym,
nasyconymwrogościąaparatempojęciowym,maprzytymsilnenawykiprzeżywania
negatywnychemocjiskłaniającychdozachowaniaagresywnego.Negatywneza-
chowaniabędątutylkokonsekwencjąagresywnegopostrzegania,werbalizowania
iodczuwania.Zresocjalizowanietakiejosobybędzieoznaczałowpierwszymrzędzie
dokonaniezmiannawykówpercepcyjnychiemocjonalnych,doprowadzeniedotego,
byinaczejpostrzegał,interpretowałiodczuwał.Zadanietojestowieletrudniejsze
niżzmianazachowania,chodzibowiemogruntowneprzeobrażenia,których
rezultatemmożebyćrespektowanieprawa.
Pomiarrzeczywistychefektówresocjalizacjimożnanazwać–używającter-
minologiizaproponowanejprzezA.Gurycką(1979)–pomiaremwedługmiary
psychologicznej(absolutnej),wymagającympowtarzaniadiagnozy.Wpedagogice
resocjalizacyjnejmówimyodiagnozieweryfikacyjnejbądźewaluacyjnej,za-
kładającejconajmniejdwukrotnebadanieosóbresocjalizowanych:napoczątkuina
końcurealizacjiprogramuoddziaływań(Pytka2000).Diagnozatakaumożliwia
określenie,czyiwjakimstopniuzaistniałakorzystnaewolucjapsychiczna,która
dowodziskutecznościresocjalizacji.Wprzypadkubrakutakiejewolucjimamy
podstawydotwierdzenia,żeresocjalizacjajestnieskuteczna,zaśzmianyocharak-
terzeniepożądanymbędąwskazywałynaszkodliwośćzastosowanegośrodkaczy
programu.
Postulat,byocenaefektówresocjalizacjiprowadzonejzarównowwarunkach
zakładowychjakiotwartychbyładokonywanawoparciuodiagnozęweryfikacyjną,
jakkolwiekniepodważalniesłuszny,pozostajewciążtylkopostulatem.Okazujesię
bowiem,żepomiarantagonizmudestruktywnegojestzadaniemprzekraczającym
typowemożliwościdiagnostyczne.Wpraktyceoznaczato,żediagnozyweryfikacyj-
nejniewykonujemywogóle,zaśdiagnozastanuwyjściowegojestpowierzchowna
lubniepełna.Efektyresocjalizacjimierzymyzazwyczaj,,naoko’’,woparciuoocenę
sprawowaniauwzględniającąrozmaitekryteria,zamiastprzyużyciu–takjaktojest
praktykowanewinstytucjachresocjalizacyjnychwwielukrajacheuropejskich
–specjalniedotegoceluprzygotowanychskalpostawiocenyzachowania,
umożliwiającychwielokrotnepowtarzaniepomiaru.Zarysowanetrudnościiniedo-
statkidiagnostycznewdośćniekorzystnymświetlestawiająkwestięrzetelności
iuczciwościwocenianiupostępówresocjalizacji,cowkonsekwencjirzutujena
zasadnośćpodejmowanychdecyzji(np.odnośniedowarunkowegozwolnienia).
Brakbadańweryfikacyjnychodczuwanyjestnietylkowsferzepraktyki,aletakże
wsferzebadańnaukowychnadskutecznościąresocjalizacji.Niesposóbjest
odpowiedziećnapytanie,jakajestskutecznośćresocjalizacjiocenianamiarą
bezwzględną,gdyżbadańtakichnieprowadzisię.Ostatnie,opublikowanepróby
określeniaabsolutnej(psychologicznej)skutecznościresocjalizacjipochodzązpo-
