Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Koncepcjeteoretycznezapobieganiazaburzeniompsychicznymiichleczenia27
1.3.1.Klasycznepodejściateoretycznewpsychoterapii
OdprzełomuXIXiXXwiekudolat60.XXwiekupowstałokilkakoncepcjirozwoju
zaburzeńpsychicznychiwywodzącychsięznichkoncepcjiichleczenia,które
podstawąleczeniapsychoterapiąwpraktyceklinicznejdodzisiaj.Scharakteryzo-
wanojewtympunkcie.
Behawioralnymodelrozwojuileczeniazaburzeńpsychicznych.Podej-
ściebehawioralne(O’LearyiWilson,1975;Johnson,McCanniZimbardo,2017;
Beck,2012)przyjmuje,żezachowanieniedostosowanejestalbo(a)niepożądanym
nawykiem,któryukształtowałsięwprocesieuczeniasię,albo(b)skutkiembraku
pożądanychnawyków.Nawykpowstajewwynikudziałaniatrzechmechanizmów
uczeniasię.Pierwszyznichtowarunkowaniesprawcze-zachowaniekształtujesię
iutrzymujewwynikupozytywnychkonsekwencjiznimzwiązanych.Gdybrakjest
wzmocnień,zachowaniewygasa.Wzmocnienieocharakterzedodatnimpolegana
wystąpieniuzdarzenia,którepełnifunkcjęnagrody,awzmocnienieocharakterze
ujemnymnazapobieżeniuwystąpieniuzdarzenia,którepełnifunkcjękary.Drugi
mechanizmskładasięzdwóchelementów,mianowiciezmodelowaniazachowania
zestrony„nauczycielazachowania”orazzobserwowania,naśladowaniaipowta-
rzaniategozachowaniaprzezdrugąosobę.Zarównomodelowanie,jakinaślado-
waniemogąbyćuświadamianelubnieuświadamiane.Zakresnaśladowaniazależy
odtego,czyobserwatorpostrzegawzmacniającenastępstwazachowaniamodela.
Obserwatorpodlega„zastępczemuwzmocnieniu”.Trzecimechanizmuczeniasięto
warunkowanieklasyczne-uczeniesięodruchówwarunkowychprzezskojarzenie
obojętnegobodźcawarunkowegozbezwarunkowymbodźcemawersyjnym(stanem
emocjonalnym)wywołującymobronę.
Modyfikacjazachowanianiedostosowanegopolegana:(1)nauczeniubrakują-
cego,pożądanegozachowaniazapomocąwarunkowaniasprawczegoinaśladowania
albona(2)oduczeniuniepożądanegozachowaniazapomocąwarunkowaniakla-
sycznego.dwarodzajeprzeciwwarunkowania:(1)polegającenauczeniunowej
reakcjipodczasekspozycjinabodźcewywołująceniepożądanąreakcjęi(2)awer-
syjne,którepoleganauczeniuunikaniazachowanianiedostosowanegozapomocą
stosowaniakar.
Wterapiiindywidualnejigrupowejproceduramiprzeciwwarunkowania(sto-
sowanymiwleczeniuzaburzeńlękowych)są:(1)systematycznadesensytyzacja
wrealnejsytuacjilubwwyobraźni,(2)terapiaimplozywna(ekspozycjanasilny
lękdomomentu,kiedytenlęksięzmniejszy)wrealnejsytuacjilubwwyobraźni-
zmniejszaniesięlękuwyjaśniajądwiehipotezy:(a)działahamowanieochronne:jeśli
staledziałabodziecwywołującyreakcjęemocjonalną,topopewnymczasiereakcja
tasłabnie,cochroniorganizmprzednadmiernympobudzeniem,lub(b)działawza-
jemnehamowaniereakcji,polegającenatym,żeemocjezwiązanezosobąterapeuty
współzawodnicząznawykiemlękowym,(3)treningasertywności,którypolega
nauczeniusięwyrażaniaemocjiipotrzebwobecludziwprzypadkulękuprzed
odrzuceniemikrytyką.Proceduramiuczeniabrakującychumiejętnościszkolenia
opartenaedukacjiiwzmocnieniachpozytywnych,modelowaniu,tzw.treningi,np.