Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
prerogatywy,alezracjiwpływu,którywywierałiwywierawswej
ewolucji.Wchłaniaenergiękierowanąprzeciwniemu,odwracajej
wektoristajesiętympotężniejszy,imbardziejwzmagasiębunt
skierowanyprzeciwniemu.Topierwszyzwniosków,którepozwala
namwyciągnąćlekturaFreuda.
Drugiwniosekmożnaodnaleźćwtymsamym-trzebaprzyznać,
bezkompromisowym-tekścieoMojżeszuiźródłachjudaizmu.
Freudumieściłtamnastępującyfragment:
9Ibidem,s.481,podkr.-P.T.
10Por.J.B.ElSHtain:Sov-
ereignty.God,State,andSelf.
NewYork2008,s.77-158.
28
Nieodzownączęściątotemizmu-pierwszejznanejnamformy
religii-jestpewnaliczbaprawizakazów,którenaturalnienie
znacząnicinnego,jaktylkowyrzeczeniesiępopędów,awięc:
kulttotemu,zawierającyzakazszkodzeniamuczyzabijania
go;egzogamia,czyliwyrzeczeniesięnamiętniepożądanych
matekisióstrzhordy;wreszcieprzyznanietychsamych
prawwszystkimczłonkombraterskiegoprzymierza,czyli
ograniczenietendencjidorozstrzyganiazapomocąbrutal-
nejsiłyrywalizacjimiędzynimi.Wtychpostanowieniach
musimydostrzecpierwszepoczątkiporządkumoralnego
ispołecznego.Nieumykanaszejuwagi,żewchodzątuwgrę
dwieróżnemotywacje.Dwapierwszezakazydziałajązgod-
niezzamysłemusuniętegoojca-niejakouwieczniająone
jegowolę.Trzecieprawo-to,którenadajebraciomrówne
prawa-odbiegaodwoliojca-powołujesięononakoniecz-
nośćtrwałegozachowanianowegoporządku,ustanowionego
pousunięciuojca,wprzeciwnymbowiemrazieniedałoby
sięuniknąćregresjidopoprzedniegostanu9.
Postaćnieobecnego,leczciążącegoswą(nie)obecnościąojca
mawięcgenezęnietylkowzabójstwieiuczcietotemicznej,
skutkującymipoczuciemwiny,któreuwieczniłozakazy
sformułowaneprzezsamegoojcahordy.Upoczątkówojcowskiej
potęgitkwijeszczejednoprawo,tymrazemdodaneprzezsamych
synów,choćwymuszonepewnąstrukturalnąkoniecznością.
Toprawołączywnierozerwalnącałośćzakazinakaz:zakaz
zajmowaniapozycjiojcaprzezsynóworaznakazutrzymywania
ichabsolutnejrówności.Dopierownieobecnościkonkretnej
postaciojca,wbrakuwojowniczegotyranadzierżącegowładzę
życiaiśmiercimożeimusipowstaćrównośćsynów.Jakzastrzega
Freud,toprawostanowirodzajblokadyzapobiegającejregresjido
stanu,wktórymktóryśzsynówznówzajmiepozycjęojca.
Niepowinnonaswtymwypadkuzwieśćwyobrażenieowej
epokipierwotnej.Freudowskiopistyczynimniej,niwięcej,
tylkonowoczesnejideisuwerenności,ustanawiającejsięzawsze
wobecnieobecnegozwierzchnika,odktóregotrzebasięodciąć10.
PrzemysławTacik
