Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BrigitaSpeičytė
10
niemogłyokazaćsięznaczące,ponieważżadenzczłonkówkomi-
sjijęzykalitewskiegopoprostunieznał.Najprawdopodobniejjed-
naktozichgronawyszedłpomysł,byzprośbąopodjęcieodpo-
wiednichbadańzwrócićsiędopochodzącegozokolicWiłkomierza
Bohusza.
Bohuszwswoimtraktacienietylkoudzielałodpowiedzinapodsta-
wowepytaniaocharakterystykęjęzykalitewskiego,lecztakżerozważał
aktualnezagadnieniahistoryczne,budząceszerokiodzewspołeczny,
takiejakkwestiapochodzeniajęzykainarodulitewskiegoczystosun-
kimiędzyjęzykiemażyciemspołecznym.Bohuszwykazywałwswym
traktacie,żejęzyklitewskimożeskutecznieobsłużyćpełnespektrum
komunikacji,żemożebyćmediumnaukiisztuki,językiempublicz
-
nymitd.,skoroprzecieżtakiewłaśniefunkcjepełniłjużwprzeszłości.
Bohuszbyłbadaczem–amatoreminiektórejegoargumentyjużwspół-
czesnymwydałysiębezzasadne.Cowięcej,zjegotekstuwidać,żeję-
zyklitewskiznałmocnopowierzchownie(alejednakwciążoniebole-
piejniżczłonkowiewspomnianejkomisji).Ważne,żewswoimdziele
wsposóbprekursorskitraktowałjęzyklitewskinietylkowkategoriach
czystolingwistycznych,lecztakżekulturalno-historycznych.Dziełozy-
skałopewienrozgłos,zostałoprzetłumaczonenajęzyki:rosyjski,fran-
cuskiiniemiecki,tworzącznaczącykapitałsymbolicznydlaaktywności
żmudzkichszlachciców–inteligentów.GiedriusSubačiuswtensposób
oceniaznaczenietraktatuBohuszawprocesieformowaniasięlitew-
skiegojęzykaogólnego:
Żmudzini,jużwcześniejmówiącyswoimjęzykiemwsytuacjachprywatnych,
dostaliterazpotężnenarzędzieideologicznedowalkiojegopublicznąobec-
ność.Ci,którzypatrzylinajęzyklitewskisceptycznie,mówiliipisalipopolsku,
zawszezwracalitwarzetylkowstronęWarszawy
,nagledoczekalisiędziełana-
ukowegotamwłaśniewydanego,wdodatkupowstałegowkręgucieszącejsię
autoryteteminstytucjinaukowej,któreDbezsprzecznie”dowodzi,iżjęzykli-
tewskijestjęzykiemsamodzielnymibynajmniejnieprostszymodinnych.Cza-
semważniejszesąniesameargumenty,leczto,ktoznimiwystępuje.Wten
sposóbdziełoBohuszastałosięideologicznymmanifestemliteratówzatroska-
nychojęzyklitewski(...)13.
13
Tamże,s.72.
