Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
LitewSkaLiteraturapoczątkuXiXwieku
Ostatecznienasamymkońcuowegosymbolicznegołańcuchawarto-
ścispajającychtęaksjologicznąwspólnotęwspomniałonjęzyklitew-
skijakonowyelementutwierdzającyjejtożsamość.
23
Estetykatwórczościliterackiej
Niezbytobfitaartystycznatwórczośćuczestnikówżmudzkiegoru-
chukulturalnegoodzwierciedlaówczesneposzukiwaniawyrazuliterac-
kiego.Chętniesięgająonidorepertuarugatunkowegoistylistyczne-
gooświeceniowegoklasycyzmu,możnajednaktakżedostrzecwich
twórczościtendencjepreromantyczne.UtworyKlementasa,Pożkiczy
Stanevičiusawyróżniająsięnatleliteraturylitewskiejwtymsensie,że
widaćwnichstaraniaoDprzejęcie”–zapośrednictwemprzedewszyst-
kimpisarzypolskich–klasycystycznychmodeligatunkowych:ody,sie-
lanki,bajki,satyry.Choćusiłowaniatepewnerezultatyartystyczne
przyniosłyjedyniewprzypadkuklasycystycznychbajekStanevičiusa,
sąonejednakznaczącejakojednezpierwszychpróbposzerzeniastyli-
stycznegoigatunkowegorejestrupoezjilitewskiej,funkcjonującejdo-
tychczaswobrębietradycjiliteraturykonfesyjnej(pieśnireligijnych).
BezwątpieniajakopierwszemuudałosiętoosiągnąćKristijonasowi
Donelaitisowi(wXVIIIwiekunaMałejLitwie).Byłtopisarzniepo-
spolitegotalentu:wswoimpoemacieMetaiiwbajkachstworzyłory-
ginalnysystemlitewskiegoheksametrutonicznego,chętnieteżsięgał
postarożytneformyepickieiretoryczne(eposdydaktycznyiheroicz-
ny,mowypubliczne)39.
BajkiStanevičiusadowodzą,choćniemaichwiele,iżichau-
torbyłobznajomionyznowymitendencjamirozwojowymigatunku
(takimijak:skłonnośćbajkioświeceniowejdozwięzłości,lakonicz-
ności,zmniejszeniawartościoddzielnegomorału,charakterystyczne
39
Zob.DaliaDilytć,KristijonasDonelaitisirAntika,Vilnius2005.Mimowszystkona
początkuXIXw.tradycjaliterackaMałejLitwybyłaprzezpisarzyziembyłegoWiel-
kiegoKsięstwaLitewskiegouznawanazaodmienną,odrębnąwsensiepaństwowym,
kulturowym,religijnym.Wtymkontekściewymownajestpoetyckahierarchiawy-
znaczonaprzezautoraprzedmowydozbiorubajekStanevičiusaiDonelaitisaŠeśios
pasakos:jakopierwsze,wbrewchronologii,prezentowanesąwksiążcebajkiStane-
vičiusa,jakożejestonDpisarzemnaszychziem”,natomiastDonelaitistoDwpraw-
dzieLitwin,alepruski”(S.Stanevičius,Raśtai,dz.cyt.,s.44-45;podkreślenia
moje–B.S.).
