Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
całykrzyczyijeszczerazwystępujedowalki,palcem[?]
posągowympokazujewszędyformyswoje,zasłaniasię
nimiiteraźniejszejchwili–tylowiekowymgłosem
wyrzucaniewdzięczność.Jamgoprzeklął,alejeszczenie
mogęzapomnieć,żemibyłlitośnympanem,żejego
Dianybyłymikochankami,ajegotrwałość–prawie
wiecznością!Alezwyciężyłygojużpiorunoweobjawy
ducha,ajamresztkączuciarzuciłsiędopomagaćsilnym
inieśmiertelnymprawdziwie.Wtychkilkusłowachjest
całamojahistoria”3.
Wliściez17stycznia1843rokudoautora
Irydiona
czytamyzaś:„[…]wolałbymsięnierazodwrócićznów
wtegajeciemne,laurowe,gdzieświeciłksiężyc
–iwspomnieniabyłydrzewdriadami.Alejużniemożna!
jużniemożna!Nowesumienieurodziłosięzducha
nowego,nowecierpienieprzyszłodlasfałszowanychserc,
dlabohaterówświataprzeszłego…”4.
Słowackimaświadomośćswegościsłegozwiązku
zkulturąantyczną,ahelleńskąwszczególności.
Świadomośćtanigdygonieopuszcza,alezarazempoeta
wielokrotniepodkreśla,żewrazzprzełomemmistycznym
zakończyłsięuniegookresszczególnejmiłościdoantyku.
Zmianętęokreślajakoprzejścieodpoganizmudonowej
wiary.
CzymjestpoganizmdlaSłowackiego?Trudno
jednoznacznieodpowiedziećnatopytanie.Słowackizdaje
siętraktowaćpogaństwojakozjawiskouniwersalne,
ahistoryczne.Poganinemjestdlaniegozarówno
starożytny,nieochrzczonyGrekczyRzymianin,jak
iksiądzkatolickiczywykształconydoktor.Poetasam
siebietraktujejakopoganina,którymbyłprzed
momentemprzełomumistycznego.Opozycjapoganizm
–chrześcijaństwoniepokrywasięzpodziałemnastarą
inowąerę.Pogaństwopoleganakulciecielesności,
zajęciusięformą,materią,zewnętrznością,jest
pozbawioneduchowości,którąniesiezesobąnowe
chrześcijaństwo;jestzwiązanezmaterializmem
iracjonalizmem.Wtymsensiepogaństwoniedajesię
utożsamićzantykiem.
