Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁII
Przedmiotrozważań
Jakwynikazpowyższegoprzeglądu,wXIXiXXw.zarównonarodysłowiańskie,
dążącedopolityczno-narodowejemancypacjispodrządówHabsburgów,Hohenzol-
lernówiRomanowów,jakiimperialistycznaRosjacarskaorazjejnastępca–ZSRR–
chętnieodwoływałysiędowspólnotysłowiańskiejczyteżwspólnejsłowiańskiejprze-
szłości.Wykreowanewtymcelunideesłowiańskie”miałylegitymizowaćinteresy
iceleelitpolitycznychiintelektualnych,którymzawszechodziłoprzedewszystkim
oaktualnestrategiczneprzymierzaikonstelacjewładzy.Żadnaztychpróbstworzenia
nsłowiańskiej”tożsamościiwspólnoty(propagowanychnietylkowliteraturzeinauce,
lecztakżewmuzyceisztuce1)niebyłanigdyniczymwięcejniżśrodkiemdoosią-
gnięciapartykularnychcelów.Żadnabowiemzprzytoczonychtutajkoncepcjiniepo-
stulowałapoważnie(jakkolwiekzdefiniowanej)jednościiwspólnotywszystkichludzi
posługującychsięjęzykamisłowiańskimi.Zawszechodziłotylkooczęścinsłowiańsz-
czyzny”–wujęciuregionalnym,politycznymlubspołecznym–nigdyocałyświat
słowiański.
Jużztegopowodunowoczesnydyskurselitarnyonsłowiańszczyźnie”inwspólno-
ciesłowiańskiej”odsamegopoczątkubyłskazanynaniepowodzenie.Brakracjonalno-
ściobjawiałsiętakżetym,żewyobrażenieojednościiwspólnocieSłowian,nawet
wobrębiemniejszych,koherentnychgrupsłowiańskojęzycznych–jakmiędzyCze-
chamiiSłowakamialbomiędzyPolakamiiUkraińcamilubmiędzySłoweńcami,
ChorwatamiiSerbami–wżadnymokresieniebyłowstanieprzezwyciężyćegoizmu
ruchównarodowościowych.Wobrębieświatasłowiańskojęzycznegonideasłowiańska”
miałazatemwXIXiXXw.jedynieokresoweiograniczoneoddziaływanie.Natomiast
1Wodniesieniudomuzykipor.wydanyprzezhamburskąmuzykologIvanęRentschzeszyt
tematycznypt.Panslawismus–UtopieundWirklichkeitczasopismanMusikTheorie–Zeitschriftfür
Musikwissenschaft”29(2014),s.97–191orazJolantaGuzy-Pasiak,Panslawizmwmuzyce:LudomirMichał
Rogowski(1881–1954),w:Panslawizmwczoraj,s.267–277;wodniesieniudomalarstwa:AgnieszkaGąsior,
KunstundWeltfrieden.AlfonsMuchasSlawischesEpos,w:Gemeinsameinsam,s.213–225;eadem,Slaventum
undStaatspropaganda.ZofiaStryjeńskasKunstinderRepräsentationderZweitenPolnischenRepublik,w:Post-
-Panslavismus,s.139–159;TomáńGlanc,AlphonseMucha`sSlavicprōiectum,w:Konzepte,s.273–296.
