Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
RozdziałI.Prolog:WyobrażenieSłowianwnowożytności
komunistycznymielitamiodrodzonychwlatach1944/1945państwEuropyŚrodkowo-
-WschodniejiPołudniowo-Wschodniej.
Wkażdymraziepolskie,czechosłowackie,bułgarskieijugosłowiańskiekadrypar-
tyjneprzezpewienczasopierałysięnaideisłowiańskiejwwalceostworzenienowego
porządkuspołecznego–choćczyniłytonaróżnysposóbizróżnąintensywnością.
Propagowałyzajejpomocąprzyjaźńnarodówsłowiańskichpodprzywództwemso-
wieckim,powoływałysięnanwielkisłowiańskimurobronny”,którymiałpowstrzymać
przyszłąagresjęniemieckąistwarzałydlaodpowiedniejagitacjipewnąbazęorganiza-
cyjnąwpostacitowarzystwprzyjaźniinkomitetówsłowiańskich”97.
Moskwatakżewspierałannowyruchsłowiański”,jakgonazywanooficjalnieod
1944r.,organizująckomitetyikongresy.SiedzibęKomitetuWszechsłowiańskiego
StalinprzeniósłpodkoniecwojnydoBelgradu.Chciałtądecyzjąnietylkopodkreślić
tradycyjnezainteresowanierosyjskieBałkanami,lecztakżewyjśćnaprzeciwswojemu
wtamtymokresiejeszczenajważniejszemusojusznikowi,jugosłowiańskiemupremie-
rowiJosipowiBrozieTito.Pozwoliłmuteżwgrudniu1946r.zorganizowaćwBelgra-
dziewielkimiędzynarodowykongressłowiański,naktóryprzybylinietylkodelegaci
zpięciusłowiańskichpaństwpowojennych(ZSRR,Jugosławii,Polski,Czechosłowacji
iBułgarii),aletakżeprzedstawicielesłowiańskichspołecznościzniesłowiańskichkra-
jóweuropejskich(np.Serbowiełużyccyzrosyjskiejstrefyokupacyjnej)orazzamor-
skich98.
Czterodniowykongreszgromadził,jakpodkreślałwprzemówieniuinauguracyj-
nymTito,nSłowian[…],byjeszczebardziejumocnićjedność,którąkrwiąicierpieniemwy-
walczyliwostatniejwojniewyzwoleńczej[…],byzagwarantować,żeSłowianienigdywięcej
niebędąsłużyćobcyminteresom,lecztylkoswoimwłasnym[…],bywspólnieraznazawsze
zadbaćoto,bynarodysłowiańskienieulegałypodziałom,leczzjednoczyłysięwinteresie
wszystkichnarodówsłowiańskichicałejpostępowejludzkości”99.
97MarekSyrn?,IdeaslovanstvanapovojnovomSlovenskuvrokoch1945–1948,w:Slovanstvíve
středoevropskémprostoru,s.174–191;LeszekS.Pręcikowski,PolskawDNowymruchusłowiańskim”.
ZdziałalnościKomitetuSłowiańskiegowPolscewlatach1945–1947,nActaUniversitatisLodziensis.Folia
Historica”69(2000),s.173–190;ElżbietaZnamierowska-Rakk,FederacjaSłowianpołudniowychwpolityce
BułgariipoIIwojnieświatowej.Korzenie–próbyrealizacji–upadek,Warszawa2005;RumjanaMitewa-
Michalkowa,AufstiegundFallderSlawischenIdee.DasSlawischeKomiteeinBulgarien1944–1951,w:Gemeinsam
einsam,s.153–161;JožePirjevec,SlavicSolidarityintheBalkanssince1945,w:ApproachestoSlavicUnity,
s.153–162;MarcelaGruszczyk,Ideawsłużbiepropagandy.KomitetSłowiańskiwPolsce1945–1953natleruchu
nowosłowiańskiego,Katowice2019.
98MarinaJu.Dostal’,SlavjanskijkongressvBelgradev1946g.,w:Slavjanskies)ezdy,s.128–142;
eadem,Belgradskijslavjanskijkongresspobeditelejfašizma(1946),w:Slavjanskoedviženie,s.225–243;Stefan
Troebst,SchwanengesanggesamtslawischerDEinheitundBrüderlichkeit”.DerSlawenkongressinBelgrad1946,
w:Post-Panslavismus,s.43–68.
99JosipBrozTito,PrzemówienienaKongresieSłowiańskim(8grudnia1946),w:idem,Ausgewählte
SchriftenundReden1928–1979,Band3/2:Auńenpolitik,wyd.PeroDamjanović,Klaus-DetlevGrothusen,
Stuttgart1984,s.26–29,cytaty:s.26–27.
