Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wstęp
semantyczne.Większośćpracpisanychwnurciegniazdowymkoncentrujesięnawy-
tyczeniukategoriisłowotwórczychorazgrupowaniuwykładnikówmorfologicznych
każdejznich.Podejściegniazdoweumożliwiarównieżbadaniesłowotwórczychpro-
cedurformalnych,ichcharakteru,zasięguorazograniczeń.Ponadtometodęgniazdo-
wąmożnatraktowaćjakonarzędziepomagająceuporządkowaćformacjewyrazowe
dodalszychobserwacjijęzykowych.
Zasadykonstrukcjigniazdmorfologicznych
Opisgniazdowy,jakpisałamwcześniej,tometodabadańjęzykowych,którąsto-
sujesięprzyobserwacjizwiązkówformalno-semantycznychmiędzywyrazami.Wję-
zykoznawstwiesynchronicznymtakąrelacjęwyrazowąokreślasięmianemnżywej”
(JADACKA,1995:9).Wynikatozfaktu,żeopiszwiązkówmotywacyjnychmiędzy
słowamiwyjaśnianyjestwodniesieniudojednegopoziomuczasowego.Metoda
gniazdowaopróczobserwacjisłowotwórczychpozwalanawielekonkluzjiościśle
semantycznymcharakterze.Językoznawstwoopisowestosujeopisgniazdowygłównie
dowyjaśnianiawspomnianejmotywacjimiędzywyrazami(szczególniemotywacji
wzajemnejczywielomotywacyjności).Zkoleijęzykoznawstwodiachronicznestara
sięprzyużyciutejsamejmetodyprześledzićdrogirozwojuwyrazów.Badaniahi-
storyczneskoncentrowanenabudowiesłowotwórczejwyrazówodsłaniająnierzadko
ciekaweizaskakującerelacjesemantyczne,wktóreuwikłanybyłwyrazpodczas
swojejżywotnościwjęzyku.Cowięcej,wdiachroniiobserwacjazależnościstruktu-
ralno-semantycznychzapomocąmetodygniazdowejnieograniczasiędoderywatów
powstałychodwspólnejpodstawysłowotwórczej1cojestzadaniemjęzykoznawstwa
synchronicznego1aleobejmujewyrazyowspólnymzrekonstruowanympraindoeu-
ropejskimrdzeniu,dziękiczemuwbadaniachdiachronicznychspektrumanalizyjest
szersze.Napodstawietakiegooglądurozwojusłownictwamożnawykazać,żeniektó-
rewyrazy,choćpowstałezjednegordzenia,rozwijająsięoddzielnie.
Jakzostałopowiedziane,metodagniazdowawbadaniachhistorycznojęzyko-
wychumożliwiaporównywaniezmieniającegosięinwentarzasłowotwórczychele-
mentówjęzykowych,pozwalatakżenaśledzenierozwojuznaczeńposzczególnych
wyrazówznajdującychsięwgnieździe(synchronicznierozumianymjakorodzina
słowotwórcza).
Zewzględunacharakterrdzeniagniazdamorfologicznedzielisięnagniazda
ordzeniuzwartymorazgniazdaordzeniudyfuzyjnym.Określenietypurdzeniastaje
siępunktemwyjściadodalszychbadań,któremająjużcharaktersemantyczny.
Pierwszyraznadyfuzyjnośćsemantycznąrdzeniawyrazówzwróciłauwagę
OlgaWOLIŃSKA.Przyczynęzróżnicowaniaznaczeńjednegoleksemutłumaczyba-
daczkaróżnorodnościąsemantycznąjegoprasłowiańskiegopierwiastka.Zagadnie-
