Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Charakterystykametodygniazdowej
11
łegogniazdananiemotywowanymwyraziebazowym.Regułę,żenwszystkiesłowa
wgnieździemusząmiećwspólnyelementznaczeniawewspółczesnymjęzyku”(tI-
CHONOW,1978:V
,za:OLEJNICZAK,2003:14)jużwlatach70.XXwiekuwyznaczył
tICHONOW.Przybudowaniugniazdmorfologicznychtapodstawowadlasynchronicz-
negoopisugniazdowegozasadazostajezłamana.Centramigniazdmorfologicznych,
jakwskazujeichnazwa,sąmorfemyrdzennewyrazów.Rdzeńjakonajważniejszy
elementmorfologicznywyrazujestnnosicielempodstawowegoznaczeniawyrazu,
włączagowodpowiedniepolesemantyczneidecydujeoprzynależnościdookre-
ślonejrodzinywyrazowej”(MOSZYŃSKI,2006:240).
Jakzostałowspomniane,wybóretymonunacentrumgniazdawynikazcharak-
terubadanegomateriałujęzykowego.Pokazanieewolucjiznaczeńwyrazówmożliwe
jestdziękirozpoczęciuanalizodsemantykipniasłowotwórczego,zktóregogene-
tyczniewywodząsiębadaneleksemy.Dotarciedowspólnego,praindoeuropejskiego
początkuwyrazówniemotywowanychzdzisiejszegopunktuwidzenia,atymsamym
udowodnieniełącznościztymrdzeniemichobecniezleksykalizowanejformy,to
tylkojednazkorzyścizastosowaniaanalizygniazdowejwbadaniachdawnejpolsz-
czyzny.Podsumowując,odrzuceniepodstawowegozałożeniasynchronicznejanalizy
gniazdowejstajesięatutemtejmetodywbadaniachdiachronicznych.
KrystynaDŁUGOSZ-KURCZABOWA(2003:5,2008:VI)zaproponowała,abypod-
stawoweelementymorfologicznewyrazówokreślaćmianemetymonu.Terminten
stosujęrównieżwdalszejczęścipracy.
Analizywyrazówopartenaichbudowiemorfologicznejobecnesąwbadaniach
historycznojęzykowychodzawsze,czegopotwierdzeniemjestukładhasełwsłowni-
kachetymologicznych,atakżeinnychpozycjachleksykograficznych(międzyinnymi
wSłownikujęzykapolskiegoautorstwaSamuelaBogumiłaLindego).Ważnymsłow-
nikiemukazującymprocesyderywacyjnejestdziełoDeanaSiWORtHA,AndrewSi
KOZAKAorazDonaldaSiJOHNSONA.Wydanypodichredakcjąw1970rokusłownik
Russianderivationdictionaryzawiera10935rodzinwyrazowych,którezostałypo-
dzielonewedługmorfemówrdzennychwyodrębnionychzgodniezzasadamianalizy
diachronicznej.
Odkilkulatpometodęgniazdowącorazczęściejsięgająteżhistorycyjęzyka.
Natematrolitejmetodywbadaniachdiachronicznychkilkalattemuprzekonująco
wypowiedziałasięKrystynaKLESZCZOWA(2007:59172):
Traktującgniazdasłowotwórczeniejakocelstudiówdiachronicznych,ajakonarzę-
dziewdociekaniachzwiązanychzezrozumieniemdynamikisłownictwaiprawideł
wjegoprzekształcaniusię,możeono[słowotwórstwogniazdowe1K.W.]być
traktowanejakocennametodabadańhistorycznojęzykowych.
Naniesłuszneograniczaniebadańgniazdowychdosłowotwórstwasynchronicz-
negowskazujerównieżOlgaWOLIŃSKA(1994a,1994b).Jaktłumaczybadaczka,
zebranyipogrupowanytąmetodąmateriałjęzykowyułatwiaprzekrojowebadania
