Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
zentacjimanaceluweryfikacjętezyhistorykównatematkierunkówinasilenia
napływunaobszarŚląskaCieszyńskiegoludnościobcejorazwewnętrznychfal
migracyjnych(izwiązanegoztymiprocesamiwyżudemograficznego)o
Jeżelifrekwencjanazwiskawynosiłaponad40poświadczeń,zastosowano
skrótowyopisichwystępowania,dzielącwiekXIXnatrzyokresy:[1801—1839],
[1840—1859]oraz[1860—1900]oPosłużonosięwtymcelunawiasamikwadrato-
wymi,przedktórymiumieszczonoliczbęwystąpieńnazwiskaoUzasadnienie
zastosowanejperiodyzacjizamieszczonowcześniejo
8oPomaterialeegzemplifikacyjno-statystycznympodano(pośredniku)możliwe
interpretacjeetymologicznedanegoantroponimu33(wwypadkukilkumotywacji
zastosowanoichwyliczanie,używającwtymcelucyfrarabskich;pierwszązpoda-
nychmotywacjiuznajesię,jeślitomożliwe,zanadrzędną)oKlasyfikującformację
nazwiskotwórcządogrupyzłożenie34,wskazanojejpodstawęipodanoznaczenie
apelatywnychkolokacji,natomiastwwypadkuzłożeńwpostacihybryd35—wy-
typowanopodstawyijejwykładnikiformalnewrazzobjaśnieniami,poro:
GOREWODA(14),13E(1882,2×1886,1887,1890,1892,1894,1897,5×1899);
K1865;złożoodprzezwiskadwuczłonowego<stpoigwogorzećIpalićsię’+
wodaIczłowiekporywczy,mąciciel’;L,M1723,Ry2
33
Trudnościzwiązanezklasyfikacjąnazwiskczęstowynikajązfaktu,żenazwiskasąfor-
mamiwtórnymiwjęzykuoWwieluwypadkachtrudnostwierdzić,czynazwiskopowstałood
apelatywu(zwłaszczaderywowanego)czyodfunkcjonującegojużwsystemienazewniczym
przezwiskaoPodobnyproblemujawniająpróbyustaleniastrukturysłowotwórczejnazwisk,jeśli
wziąćpoduwagęwielofunkcyjnośćihomonimięformantówoOwenawarstwiającesięproblemy
powodują,żeniezawszemożnaustalićprawdziwąfunkcjęsufiksu—apelatywnegoczyantro-
ponimicznegoo„Dotyczytonazwzformantami,któremogąfunkcjonowaćzarównowplanie
apelatywnym,jakantroponimicznym”(Górny2004:8)oPodobniejakHalszkaGórny(2004),
izgodniezprzyjętymiwsłownikuzałożeniami,nazwytypuBączek,Klocek,Maczek,Siekierka,
Starziczekuznajęzanazwy,którepowstaływwynikuprzeniesieniaderywatówapelatywnych
dokategoriiantroponimicznejbezkreacjiformalnojęzykowejoWtakimujęciunazwyterealizują
modelBączek<bączek,Klocek<klocek,anieBączek<bąk,Klocek<klocoWpracachonomastycznych
nazwytegotypuinterpretujesiędwojako:(1)jakonazwypochodząceodtaksamobrzmiących
wyrazówpospolitychlub(2)odpowstałychjużwcześniejbezsufiksalnychnazwosobowycho
Przyjmujączałożenie,żewwiększościtegotypunazwiskderywacjasłowotwórczaprzebiegała
wplanieapelatywnym,niezaśantroponimicznym(;ubak1986;Cieślikowa1990b;Górny2004;
Skowronek2001),zaliczamteformydogrupynazwiskmotywowanychsemantycznie(bez
wykładnikówsłowotwórczych),jeśliistniejąichodpowiednikiwpostaciapelatywówsufiksal-
nych,takżegwarowychoCechyleksykalnenazwiskgwarowychwyodrębniłamnapodstawie
kilkunastusłowników,któreznajdująsięwwykaziebibliograficznymo
34
Złożenieinterpretujęjako„wyrazzłożony,któryskładasięzdwulubwięcejpodstaw
słowotwórczychpołączonychformantemwewnętrznym(zwanyminterfiksemlubspójką):-o-,
-i-/-y-orazø”(Cząstka-Szymon,Synowiec,Urban,redo,282;poroteżoSzober1963:113—114)o
35
Hybrydato„kompozycjazłożonazróżnorodnychelementów,częstoniepasującychdo
siebie”(Dunaj2003:179)oPodstawątejkompozycjibywająnajczęściejelementynależącedo
dwóchróżnychjęzyków(rodzimegoizapożyczonego—genetycznieobcego)oStefanWarchoł
podkreśla,żederywacjęhybrydalnąwyróżniaodderywacjipowstałejnadrodzepołączeń
rodzimychelementówto,żeprocesowikształtowaniasięwyrazówpochodnychtowarzyszą
dodatkowezjawiska,jak:adaptacjafonetycznaifonologicznaznakówzapożyczonych,ich
semantycznastabilizacjajakoznakówjęzykowoniepodzielnych(Warchoł1986:107—124)o
24
