Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wformie.Wchoreografiachgrupowych,masowychdostrzegałprzedewszystkimoddziaływanie
formgeometrycznych.Wtańcudoceniałzarównolinięakademicką,jakiosiągnięciaJaques-Dal-
croze’a,LabanaiWigman,aleteżzadawałpytanieostatustańcamusicalowegoczytańcajazzowego.
PowoływałsięnatekstHeinrichavonKleistaOteatrzemarionetek,uznającniejakonadrzędność
marionetynadaktorem,wynikającąztego,żewprzeciwieństwiedociałaludzkiegonieulegaona
zmęczeniu,możewykonywaćruchyniemożliwedlaczłowieka,niepodlegaprawomgrawitacji
51
.
Kreacjascenicznamawedługniegoemanowaćzprzestrzeniipoczuciatejprzestrzeni.
Przestrzenipojmowanejjakosystemmiaricyfr–iwtymznaczeniuabstrakcyjnej,wopozycji
donatury.Przestrzeni,któradeterminujewszystko,cosięwjejobrębiedzieje,wtymtaniec
ijegoformę.Zgeometriipodłoża,znastępstwaliniiprostychidiagonalnych,zokręgówiłuków
wyłaniasię–poprzezwertykalnośćfigurytańczącej–stereometriaprzestrzeni.Przedłużeniem
ciałamogąbyćakcesoriatakiejakdrążki,któreprzyczepionenp.doramionczynógakcentują
właściwościprzestrzeni.Podobniekostium–pozbawionystylubądźteżstanowiącynowy,
absolutnystyl,przestrzenny,będącypoprostuujęciemciaławformę52.
Schlemmerzachwycałsięmożliwościami,jakieniósłzesobąrozwójtechnologiczny.nScena,
którapowinnabyćobrazemswoichczasówijestsztukąszczególniezależnąodczasu,niepowin-
nalekceważyć[jego]znaków”53–twierdził.Balettriadyczny,któregopierwszyzaryspowstałjuż
w1912,częściowowykonanyw1915,zaśwcałościw1922,byłpierwsząpróbąnowegoujęcia
tańcawedługSchlemmera.Triadycznośćodpowiadazarównokonstrukcjiformalnejdzieła,jak
iliczbiewykonawców,atakżejednościtrzechelementów–kostiumu,muzykiitańca.Schlemmer
poszukiwałsposobunazastąpieniekostiumutekstylnegoinnymmateriałem(metalem,alumi-
nium,celuloidem),dążącdotego,abywkażdejztrzechczęściruchiciałobyływarunkowane
właśniekształtemirodzajemmateriikostiumu54.
SchlemmerniebyłjedynymartystąwBauhausie,któryzajmowałsiępróbamiteoretycznego
ujęcianaturytańca.RównieżWassilyKandinskypostulowałkoniecznośćwynalezienianowe-
gojęzykatańca,uznającbaletzamartwyinieodpowiadającyrzeczywistości.LászlóMoholy-
-Nagystworzyłnawetprojektspektaklubaletowego,aleniestety,niezostałonnigdyzrealizowany.
MyślenieSchlemmerawwiększymstopniuinspirowałotwórcówsztukplastycznychniżcho-
reografii–wtańcukontynuowałjeGerhardBohner,autorrekonstrukcjiBaletutriadycznego
(1977);jegowpływymożnatakżedostrzecwpracachamerykańskiegochoreografaAlwina
Nikolaisa(przestrzeń,kostium,abstrakcja).
Pierwszageneracjamodernistów
UczniowieDuncan,Jaques-Dalcroze’aiLabananależelidopierwszejgeneracjiniemieckiego
modernizmu.Swojenajwiększesukcesyartystycznezaczęliosiągaćwlatach30.XXw.,czyli
wtedy,gdydowładzydoszlinacjonaliści.JakpiszeMarkFranko,wtymczasiezarównowUSA,
jakiwNiemczechciałostałosięchoreograficznymkryteriumtożsamościnarodowościowej
55
.Po-
międzyrokiem1930a1940taniecwkroczyłnaobszarideologicznychkonfliktówpomiędzyka-
pitalizmem,faszyzmemikomunizmem56.Pewnepodziaływśrodowiskutanecznymzaznaczyły
51Idem,Człowiekisztucznafigura,[w:]Idem,EksperymentalnascenaBauhausu…,s.46–47.
52Ibidem.
53Ibidem,s.75.
54G.Brandstetter,PoeticsofDance…,s.290–291.
55M.Franko,DanceandthePolitical.StatesandException,nDanceResearchJournal”2006,nr38,s.4.
56Ibidem.
ZłoTyWiekruchu
19
