Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.FRAZEOLOGIZMYWSPÓŁCZESNEJPOLSZCZYZNYMOTYWOWANESYTUACJĄWALKI
(por.połączeniewalkaześmiercią),jakitopikabliższaczasomwspółczesnym
(zob.np.tekstydotyczącezmagańorganizmuzzarazkami,bakteriami–teob-
razymogłyutrwalićsięwkulturzepoodkryciachfrancuskiegomikrobiologa
Pasteure,a).
Ujmowaniefaktów,działań,zjawisk,stanówrzeczywterminachmilitar-
nychmaczęstookreśloneznaczeniepragmatyczne.Możebyćwyrazemsposo-
bupostrzeganiarzeczywistości,postawyświatopoglądowejczłowieka,np.od-
zwierciedleniemtego,żeużytkownikjęzykadostrzega:wdomeniePOLITYKI,
EKONOMIIprzedewszystkimzmaganiesięsprzecznychsił,niszczeniedrugiej
strony;zintegrowane,intensywnedziałaniacelowewymagającewysiłku,czę-
stoprzeprowadzaneprzyoporzeprzeciwstawiającychsięsił;wrelacjachmiędzy
partneramizwiązkuuczuciowegogłównieelementrywalizacji,dążeniedozdo-
minowaniapartnera;wsferzePSYCHIKIgłówniewewnętrznerozdarcie;zma-
ganiazgłosemsumienia,własnymipragnieniami,złymisiłamiitd.
Przedstawianiedziałań,faktówwterminachmilitarnychmaczęstocharak-
termelioryzacyjny–użytkownikjęzykatraktujetedziałania,fakty,np.niektóre
działaniaekonomiczne,twórcze,jakocośtakważnego,jakWALKĘ,WOJNĘ,
wktórejchodziozachowanieistnieniazbiorowościludzkiej,narodu;wktórej
człowiekwobroniewyższychwartościniewahasiępoświęcićzdrowia,życia.
Metaforykęmilitarnąwprowadzasiętakżepoto,byopisy,relacjestałysiębar-
dziejsugestywne,obrazowe.Istotnejestrównież,żezapomocąfrazeologizmów
wywodzącychsięzWALKI(ZBROJNEJ)możemywyrazićto,czegobezpo-
średnioniedasięopisać,np.stany,procesywewnętrzne,uczucia;bardziejsuge-
stywnie,obrazowoprzedstawićsferępsychicznączłowiekaitd.Wprowadzenie
metaforykiwojennejdotekstówmożesłużyćtakżemanipulacji,propagandzie,
kształtowaniuokreślonychpostaw,zachowańodbiorców.Niekiedywynikato
zchęciwywołaniapostawszczególniezaangażowanychpoprzeziluzjętrudnej,
niebezpiecznejsytuacjiwojennej,wymagającejpoświęcenia,bohaterstwa,por.
niektóretekstypolityczne,ekonomiczne.Metaforykęwojennąwykorzystywano
równieżpoto,bypobudzićdopewnychdziałańwielkiezespołyludzkie(zob.
pewnetekstymówiąceorealizacjiplanuwgospodarcesocjalistycznejitp.)oraz
bywzbudzićwodbiorcachnegatywneemocje,skierowaćichuprzedzenia,agre-
sjęwokreślonymkierunku,np.przeciwkowrogom,przeciwnikompolitycznym.
Mamświadomośćtego,żemetaforykamilitarnamożebyćnadużywana
(np.propagandowo),banalizowana,niekiedystajesięnawetzbędna–niew-
spółmiernadowymagańtekstuitd.Skłonnośćdojejstosowaniawokreślonych
wypowiedziachniejednokrotnieprzeradzasięwmanierę.Należyturównieżza-
znaczyć,żewnowejpolskiejrzeczywistości,zaistniałejpo1989roku,wwarun-
kachpluralizmupolitycznegoiwolnegorynku,ujawniająsięokreślonesposoby
17
