Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
wykorzystaniametaforykimilitarnej.Istotnyjesttuwpływwzorcówwypraco-
wanychwEuropieZachodniej,StanachZjednoczonych.Przejawiasięonszcze-
gólniewokreślonychtekstach,m.in.wpewnychkomunikatachreklamowych,
wniektórychtekstachpolitycznychwykorzystującychokreślonetechnikimani-
pulacyjne,perswazyjneitd.WsferzePOLITYKI,EKONOMIIitp.współistnieje
wielepodmiotów,międzyktórymizaznaczasięczęstoostra,anawetagresyw-
narywalizacja,przedstawiananiejednokrotniewłaśniewterminachWALKI
(ZBROJNEJ).
Przeprowadzoneprzezemniebadaniawykazały,żemetaforykamilitarna
ujawniasięwutrwalonychzwiązkachwyrazowychróżnegotypu.Wyróżniają
siętunastępującegrupy:
I.Utrwalonezwiązkiwyrazowe,składającesięzmetaforycznegoczłonu
głównego[walka(a.ktośwalczy),wojna,ktośbijesię,bój,utarczka,starcie,po-
tyczka,pojedynek,kampania,strategia,przeciwnik,obóz,sztabitp.]–związa-
negopierwotniezWALKĄ(ZBROJNĄ)–orazzczłonuokreślającego,który
bezpośredniolubpośrednioodsyładosferyprzeniesienia,jakoby„kieruje”od-
bioremmetafory,np.:walkanasłowa,walkapolityczna,ktośwalczyzesobą,ktoś
walczyześmiercią;wojnacelna,wojnacenowa,wojnanerwów;ktośbijesięzmy-
ślami,strategiapolityczna,sztabwyborczyitp.II.Utrwalonepołączenia,które
zawierajądwametaforycznekomponenty;człongłównytychzwiązkówwywo-
dzisięzWALKI(ZBROJNEJ),por.:walkaostołki,wojnanagórze,zimnawojna.
III.Związki,którewystępowałyjużwtekstachmilitarnychwpostaciutrwalo-
nychpołączeńookreślonymznaczeniumetaforycznym,metonimicznym,zaś
wtekstachtraktującychosferachniemilitarnychzyskałynową,przenośnąse-
mantykę,zob.połączeniewojnapodjazdowaitp.IV.Wariantyzwiązkówreje-
strowanychwtekstachmilitarnych,por.np.zwrotktośwytrąciłkomuśargumen-
t(-y)(zręki).V.Derywatypołączeń,którenotowanesąwtekstachmówiących
oWALCE,zob.zwrotktośwziąłkogośwkrzyżowyogień(pytań).VI.Połącze-
nia,którepojawiałysięwtekstachmówiącychoWALCE(ZBROJNEJ)wpo-
staciluźnychzwiązkówwyrazowych;frazeologizacjiuległydopierowtekstach
traktującychosferachniemilitarnych,por.ktośstoipo(jakiejś)stroniebarykady.
VII.Związki,którewcałościniebyłyrejestrowanewtekstachmilitarnych,choć
ichposzczególnekomponentybezpośredniolubpośredniozwiązanesązWAL-
KĄ(ZBROJNĄ),np.ktośstrzelazgrubejrury.
Zwróćmyterazuwagęnazmianyakomodacyjne34,któremogąpojawićsię
przyprzejściupołączeniazdomenymilitarnejdodomendocelowych.Donaj-
34Oakomodacjistylowejjednostekjęzyka,ozmianachakomodacyjnychprzyzapożyczaniu
zwrotówfrazeologicznychpisałA.M.Lewicki(zob.A.M.Lewicki,Akomodacjastylowajed-
18
