Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Słowoimyśl
nie,jakiemuwtymwypadkumusząsprostaćtłumacze,wydajesięniezwykletrud-
ne,anpoprzeczka”translatorskiegorzemiosłaustawionazostajebardzowysoko.
WierszMandelsztamaNotreDamerealizujearchitektonicznąwizjętwórczo-
ści,gdysłowostajesiękamieniem,aprzednamiroztaczasięobrazmajestatycznej
budowli.Trudnoowiększymajestatniżparyskakatedra.Utwórtenjestprzykła-
demmistrzowskiegowykorzystaniajęzykawceluzrozumieniakulturyśrednio-
wiecza.Dokonujesiętopoprzezanalizęnorganizmu”katedry,którejistotęstano-
wiłosklepieniekrzyżowe:
Fдеримскийсудиясудилчужойнарод,
Стоитбазилика,и—радостныйипервый—
KакнекогдаАдам,распластываянервы,
Играетмышцамикрестовыйлегкийсвод10.
(83184)
Pojawiasiętuporównaniesklepieniakrzyżowegodoludzkiegociała,świad-
cząceoodkryciuprzezpoetęideiPierwszegoBudowniczegoioprzekonaniuMan-
delsztamaofizjologicznejnaturześredniowiecza11.Wypływałoonostąd,żesko-
roczłowiekzostałstworzonynaobrazipodobieństwoBoga,torównieżbudow-
le,którewznosionkuchwalebożej(czyjakiekolwiekdziełasztuki),powinnybyć
zbudowanenawzórludzkiegociała.Katedręgotyckąiciałoczłowiekałączyza-
tempojęcieorganizmu.ZarównoAdam,jakisklepieniekrzyżowekatedrystano-
wiąodpowiedźwyjaśniającą,naczympolegaistotaifunkcjaorganizmu.Ichob-
razstajesięwcieleniemboskiejideitworzenia.Zobaczmyjakprzekładyoddają
cytowanąpowyżejstrofę12:
tłum.L.Lewin:
Gdzierzymskisędziasądziłobcynaródpierwej,
Trwabazylika—radośćistarszeństwochowa,
10Wszystkiecytatypochodząznastępującegowydania(wtekściepodanezostanąnumery
stron):О.Мандельштам:Сочинениявдвухтомах.Т.1.Москва1990.
11PiszeotymPrzybylski,cytującnapotwierdzenieswejtezyŚwitakmeizmuMandelsztama:
nSwoistośćczłowieka,to,coczynizeńjednostkę,mieścisięwbardziejistotnympojęciuorganizmu.
Miłośćdoorganizmuiorganizacjidzieląakmeiściwrazześredniowieczem,któregenialniewyczu-
wałofizjologię.[…]NotreDamejestświętemfizjologii,rozpasaniemfizjologii”.Badaczdodaje,iż
takierozumowaniedoprowadziłoMandelsztamadopojmowaniaczłowieka,jakonmyślącegocia-
ła”,jakoosobywchrześcijańskimtegosłowaznaczeniu.Zob.R.Przybylski:Wdzięcznygość…,
s.87190;O.Mandelsztam:Słowoikultura…,s.184.
12Przekładypochodząznastępującychtomikówiantologii(wtekściepodanezostanąskró-
tyinumerystron):O.Mandelsztam:Poezje.Wybór,oprac.iwstępR.Przybylski.Warszawa
1997,(poezje1);Tenże:Poezje.Wybór,redakcjaiposłowieM.Leśniewska.Kraków1983,(po-
ezje2);Tenże:Nikomuanisłowa…WybóriposłowieT.Klimowicz.Kraków1998;O.Man-
delsztam:Czarnymsłońcemoślepiony.WybóriwstępZ.Jerzyna.Warszawa1994;Akmezna-
czyszczyt.Gumilow,Achmatowa,MandelsztamwprzekładachLeopoldaLewina.Warszawa1986.
