Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Słowoimyśl
pułąludziewyzwoleniodlękuprzednieskończonościąniechcąuciekać,leczjed-
nocząsię,bynaziemibudowaćKrólestwoBoże.UMandelsztamakopułapoja-
wiasię,gdyopisujeoninnebudowle(HagiaSophia,rosyjskiesobory13)czyprzed-
stawiaobrazRzymu,którysymbolizowałdlaniegondom”,nmiejsceczłowieka
wewszechświecie”.ModyfikacjaLewinawprowadzanaswcałkowicieodmienny
krągsymbolicznyitworzyzupełnieinnymodelświataprzedstawionegowutwo-
rze.WierszMandelsztamakonsekwentnie,werszawersembudujeokreślonyido-
kładnieobliczonymodelświata,takjakarchitektzzachowaniemwszystkichpro-
porcji,zgodniezprawemciężkościwznosimonumentalnygotyckipomnikBoga
ikultury.Każdeporównaniewtymutworzejestlogicznieumotywowane.Wywo-
łujeszeregskojarzeńiodniesień(poetyckieporównaniekatedrydolasuwtrzeciej
strofieczyukazanietejbudowlijakoharmonijnegosplotusprzeczności1ciężkie-
gokamieniaikruchegoażuru1właśniepoprzezprzywołanieleśnejantynomii
trzcinyidębuwtejżestrofie).AnalizaiinterpretacjaNotreDamewrazzewskaza-
niemnawszystkiereligijne,kulturowe,architektoniczneczyfilozoficzneaspekty
tegowierszamogłybybyćtematemdlacałkiemobszernegoeseju.Jednakżegłów-
nymcelemniniejszychrozważańjestwykazanie,czytłumaczeuwzględniającten
szerokikontekstinterpretacyjny,oddaliwprzekładachjęzykpoetyckiMandelsz-
tama,wrazzwpisanymweńnprogramemtwórczym”imodelemświataprzedsta-
wionego.Dlategowartozwrócićjeszczeuwagęnajedenelementtekstuoryginal-
negoijegopolskieodwzorowania:
(…),ивсюдуцарь—отвес.
tłum.L.Lewin:
(…)iwszędziekról—urwisko.
tłum.W.Słobodnik:
(…),ipieńwładczy.
Dlaczegooryginalnynpion”(отвес)zostałzastąpionyurwiskiemczypniem
nadodatekwładczym?Odpowiedźjestprosta1dlarymu.Niestetyzabiegitenie
podniosływalorówartystycznychprzekładów,wręczprzeciwnie.Urwisko,choć
kojarzysięzpionem,toraczejasocjujesięzespadaniem,natomiastkiedysłyszy-
mysłowopion,raczejunosimygłowękugórze.NadodatekMandelsztamporaz
kolejnypodjednymsłowemukryłciągznaczeń,którezwiększająsiłępoetyckie-
gowyrazu.Słowopionoznaczabowiemciężarekzawieszonynasznurku,służą-
cydoustaleniakierunkuprostopadłego,pionowegoinasuwaobrazbudownicze-
13RosyjskimsoboromMandelsztampoświęcatakiewierszejakО,этотвоздух,смутой
пьяный,301iВразноголосицедевическогохора,109(sobory1Uspienski,Archangielski,Zmar-
twychwstania).Utworówtych,takjakwierszaHagiaSofia,niebędziemyanalizowaćzewzględuna
niewystarczającąliczbęprzekładów.
