Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
METAFORAJAKOSPOSÓBDZIECIĘCEGOROZUMIENIAŚWIATA
myśleniametaforycznegosięniewyrasta.Przeciwniejestonotrybemkonceptualiza-
cjidoświadczeń,którynieustannienależyrozwijać,wszaktowłaśnieonwdużejmie-
rzedecydujeonaszejkreatywnościorazelastycznościispontanicznościpoznawczej.
Metaforaprzyczyniasięwięcwkonsekwencjinietylkodolepszejaktywnościnaukowej,
alewręczdolepszegosposobufunkcjonowaniawświecie.Wperspektywieedukacyjnej
wartościtesątrudnedoprzecenieniaiwydajesię,żetrudnoprzyjdzienamznaleźć
kogośnegującegokoniecznościichrozwijanianakażdympoziomieedukacjiszkolnej.Ich
systematycznezaniedbywanienawczesnympoziomieedukacji,niepozostajebowiem
bezkonsekwencjidlamożliwościdalszegokształcenia,zwłaszczagdyidzieorozwójkre-
atywnościuczniów.Oparcieprocesuedukacyjnegowprzeważającejmierzena-dominu-
jącymobecnie-transmisyjnymiodtwórczymmodelukształcenia,którysprowadzasię
jedyniedoprzekazuskonwencjonalizowanychformmetaforycznegomyślenia,prowadzi
wkonsekwencjidozubożenianaturalnychzdolnościdziecidotwórczegodoszukiwania
sięanalogiiwdoświadczanychzjawiskachotaczającegonasświata.Wtymsensierozwój
predyspozycjimetaforycznychpozostajewięccentralnympunktemwszelkiejfilozofii
wychowania,ajegopraktycznekonsekwencjezdająsięsięgaćdalekopozawyznaczony
przeztęfilozofięzakresproblemowy.Skutecznekształcenieprzyszłychpokoleńnie
jestbowiemjedyniekwestiąrozwojuzasobuwiedzyludzkości,leczstanowirównież
materięwielkiejwagizpunktuwidzeniademokratycznejorganizacjiprzyszłegożycia
społecznegonaswszystkich.
Pracatawyrastazpowyżejnakreślonejoptykiproblemowej,ajejdalekoidącymskut-
kiemmabyćwzałożeniustworzenieprzestrzeniteoretycznejdladziałańwzakresie
krytycznejrewizjizałożeńobecniedominującegosystemuedukacji.Pierwszaczęść
pracyautorstwaAleksandraGemelamacharakterteoretycznyipoświęconajestomó-
wieniugłównychzałożeńorazścieżkirozwojujęzykoznawstwakognitywnego,zktó-
regowyrastakognitywnateoriametafory.Jakożeniemalodpoczątkupowstaniateorii
językoznawstwakognitywnegonieustannietowarzyszyjejtonpolemiczny,dokonywana
wpracyprezentacjajejgłównychzałożeńipostulatówodbywasięnatleszerokiego
kontekstukoncepcji,zktórychjęzykoznawstwokognitywnewyrosło.Rozdziałpierw-
szywprowadzawproblematykęmetafory,dostarczajączkoniecznościwybiórczego
szkicuprzemianjejrozumieniawhistoriifilozofii,którejkulminacjąjestteoriameta-
forpoznawczych.Rozdziałdrugistanowiwprowadzeniewzałożeniajęzykoznawstwa
kognitywnegoorazwprocesjegorozwojunatledwóchwielkichszkólfilozofiijęzyka:
behawioryzmuLeonardaBloomfieldaigeneratywizmuNoamaChomsky’ego.Wzajemne
relacjemiędzytrzemaszkołamiilustrująprocesstopniowegozwiększaniaudziałuele-
mentówpoznawczychwXXwiecznychteoriachjęzykoznawczych.Procestenzyskał
mianopierwszejidrugiejrewolucjikognitywnej,wyznaczonychprzezprzejścieodpo-
wiednioodjęzykoznawstwabehawioralnegodogeneratywizmuorazodgeneratywizmu
10
