Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Śmierćwładcyjakozakłócenienaturalnegoporządkurzeczy
19
NaprzykładzieZygmuntaIII,ortodoksyjnegokatolika,możnanatomiast
prześledzićpróbysakralizacjiwładcyelekcyjnego,dokonywaneprzezducho-
wieństwopocząwszyodobrzędówliturgicznychtowarzyszącychkoronacji
władcy,nadającychmurangęDkróla-kapłana”,askończywszynaprzebiera-
niuzmarłegokrólanałożumajestatycznymwbiałądalmatykę,jakąnoszą
biskupi
12
.ZagadnieniesakralnejrangiwładcówPolskiniezostałoopracowane
wliteraturze.Wtymmiejscuograniczymysiędostwierdzenia,żesacrum
osobykrólewskiejbywałonegowanewtekstachzkręguopozycjiprote-
stanckiej,np.wSkrypciepolemicznymwobecprojektuJanaZamoyskiego
Modusinterregni
13
,któregoautor–wbrewprzywoływanymprzezsiebie
teoretykomzachodnioeuropejskiejteoriipolitycznej–zanegowałsacrum
osobykrólaobejmujące(wedługJeanaBodina)wszystkichwładców,nawet
związanychprzysięgąskładanąpoddanymprzywstępowaniunatron
14
,lecz
sprawującychrządyzłaskiBoga,awedługKalwina–zarównowładców
sprawiedliwych,jakityranów
15
.Ciekawe,żewkorespondencjiprzedstawi-
cielaelitykatolickiej,kasztelanakrakowskiegoJerzegoZbaraskiego,tytułu
SacraużywasięwstosunkudokrólowejKonstancjiHabsburżanki16,anie
dokróla,któregonawetjegoapologetaAlbrychtStanisławRadziwiłłokreśla
wswymPamiętnikuodziejachwPolscemianempobożnego,anieświętego
czywładającegozłaskiBoga17.Możnawięcpostawićhipotezę,żepodjęta
przezklerpróbaużyciaargumentówteologicznychiobrzędówliturgicznych
12A.S.Radziwiłł,PamiętnikodziejachwPolsce,oprac.itłum.A.Przyboś,R.Żelewski,
t.1:1632-1636,Warszawa1980,s.112:DCiałokrólewskiezłożonenałóżkumiałozupełnie
innywyglądniżzażycia.Dwóchmalarzyjemalowało”.Ubranogowstrójbiałyzdalmatyką
Djakubiskupów”.
13DSkryptjakiś,podtytułemModusinterregnum,pokazałsiębełnaprzeszłemsejmiewWar-
szawie:ateninformakonstytucyjej,którawsobiemadwadzieściaidwieleges,koncypowany
jest,alemiędzyniemizdasięwielebyćprawuiwolnościelekcyjejprzeciwnych”,AGAD,Zbiór
BranickichzSuchej,nrkatalogowyJ.Czubka:S-38-M.Szerzejnatentematzob.U.Augustyniak,
PolemikazJanaZamoyskiegoprojektemreformyelekcji.Przyczynekdopoglądówpolitycznych
opozycjizapanowaniaZygmuntaIIIWazy,KH,104,1997,nr3,s.3-25.
14J.Bodin,SześćksiągoRzeczypospolitej,tłum.zbiorowezjęz.fr.,wstępemopatrzyłZ.Izdeb-
ski,Warszawa1958,s.11.
15J.Kalwin,Institutioreligionischristianae(Ustanowieniereligiichrześcijańskiej),Bazylea
1536,ks.4;przekładpolski:Ozwierzchnościświeckiej,porządnewedługsznuruPismaświętego
opisanie.Zarazopożytkachipowinnościachurzędujej.Złacińskiegonapolskiewiernieprzetłu-
maczone.Anonimowyprzekładpolskidwudziestegorozdziałuczwartejksięgi„InstitutioChristianae
religionisnuncueredemumsuotitulorespondens”JanaKalwinawydanyw1599r.,wstępioprac.
W
.Kriegseisen,Warszawa2009,rozdz.XX,§22i23,s.107-115;por.A.F.ScottPearson,
ChurchandState.PoliticalAspectsofSixteenthCenturyPuritanism,Cambridge1928,s.75-76.
16ListyksięciaJerzegoZbaraskiego,kasztelanakrakowskiego,zlat1621-1631,wyd.iwstęp
A.Sokołowski,w:ArchiwumKomisyiHistorycznej,t.2,Kraków1880(DScriptoresRerumPolo-
nicarum”,5),s.40,nrXIX:dokrólowejztytułemDSacraRegiaMajestasDomina,Domina
demeritissima”,30X1621r.,zSolca.
17A.S.Radziwiłł,Pamiętnik,s.11.
