Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wybranepsychologicznekoncepcjeczłowieka
37
tywacyjnychwpływającychnakierunekisiłęzachowańjednostkowychtoczysię
ciągledyskusja,tojednakwprocedurachwyjaśniającychpotrzeby,motywy,systemy
wartościipostawynależądokanonupodstawowychzmiennych.
3.Wybranepsychologicznekoncepcje
człowieka
Uwzględniającdotychczasowydorobekpsychologii,J.Kozielecki[1980,s.13
inast.]mówioczterechgłównych,psychologicznychkoncepcjachczłowieka:
behawiorystycznej,psychodynamicznej,poznawczejihumanistycznej.Koncep-
cjete,choćczęstobardzorozbudowane,składająsięzdwóchrodzajówtwierdzeń.
Jedneznich,mającecharakteropisowy,odnosząsięzarównodosposobu
funkcjonowaniaczłowieka,jakidozespołuprawregulującychprzebiegprocesu
motywacyjnegoipoznawczegoczłowieka.Drugietwierdzeniawramachtych
koncepcjiokreślaautormianemtwierdzeńprojektujących,awięczwiązanych
zpróbąposzukiwaniaodpowiedzinapytaniedotyczącemożliwościisposobu
zmianyczłowieka.Chodzitutajprzedewszystkimopodstawowetechnikipedagogi-
czne,wbudowywanewprocessocjalizacji,psychoterapeutyczneorazpropagan-
dowe,któreumożliwiająkształtowaniepotrzeb,motywacjiisystemówwartości
człowieka.
Koncepcjabehawiorystyczna
Zgodniezzałożeniamikoncepcjibehawiorystycznej,powstałejnaprzełomieXIX
iXXw.,systemoczekiwań,postaw,motywacjiczyzachowańczłowiekajestcał-
kowicieefektemcechgenetycznychorazoddziaływańśrodowiskazewnętrznego
—fizycznegoispołecznego.Przyjęcietezy,żeczłowiekjestukłademreaktywnym,
uchylawramachtejkoncepcjimożliwośćregulacyjnejfunkcjiprocesówpsychicz-
nych.Nagruncietejkoncepcjiwypracowanocałyszeregmetoditechnikzewnętrz-
negobodźcowaniaczłowieka,związanychzmanipulowaniemokreślonymreper-
tuaremkarinagród,którezgodniezzałożeniamimiałyumożliwiaćdowolne
modyfikowaniezachowańczłowieka.
Inżynieriabehawiorystyczna—botakimmianemokreślasięogółmetod
itechnikzewnętrznegobodźcowaniaczłowieka—mieszczącasięwzespole
twierdzeńprojektujących,pozwalałazarazemnaczystomechanistycznekreślenie
portretuczłowieka.Głównymi,współczesnymiprzedstawicielamibehawioryzmu
(boitakiegookreśleniaużywasięrównieżnaokreśleniecharakteryzowanej
koncepcji)sątacyuczenijak:Thorndike,TolmanczySkinner[1978],których
eksperymentydotyczącezachowaństanowiązpewnościąniekwestionowanywkład
donauki.
