Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
COTOJESTNARÓD?
20
odmawiająimtegoprawa,powołującsięnainnyzapis(art.2,pkt4),mówią-
cyonienaruszalnościintegralnościterytorialnejpaństwa.Legitymizacjawcześ-
niejistniejącychjednostekterytorialnychwciążpozostajefundamentalną
praktykąspołecznościmiędzynarodowej3.
Ztego,copokrótcenapisano,widaćjuż,żeproblematykanarodowościo-
wajestskomplikowanaidelikatna,asamozdefiniowanietakpodstawowej
kategoriijaknaródsprawianiemałekłopoty.JerzySzackiwesejuCzyistnieje
socjologianarodu?,przywołującsłowaKarlaPoppera(1999,s.41),uspokaja:
DOczywiście,sambrakdefinicjiniejestżadnymnieszczęściem,albowiem
niebezpiecznymprzesądemjestmniemanie,iżdefinicjedostarczająwiedzy
odanymprzedmiocie,odsłaniającrzekomojegonajgłębszą«istotę»”(Szacki
2004,s.53).
ZasadniczonależysięzSzackimzgodzić:definicjeczęstonieodsłaniają
istotyrzeczy,nietłumacząproblemówiniemająmocyprzewidywania.Wprzy-
padkudefinicjinarodujestjednakinaczej-definicjamaznaczenierealne,anie
wyłącznieheurystyczne,jestnietylkonarzędziemporządkowaniawiedzyspo-
łecznej,leczrodzidalekosiężnekonsekwencjeprawneipolityczne.Ztegopo-
wodurozważanianatematynarodowościowezaczniemyodtejwłaśniekwestii
-określenia,czymjestnaród.Najpierwprzedyskutujemyproblemczasuioko-
licznościwyłanianiasięnarodówwEuropie,następniezajmiemysięomó-
wieniemcechiwłaściwości,jakiemająnarody,anakoniecprzedstawimyróżne
wariantynarodufunkcjonującewEuropie.
Czterykrótkieuwagimetodologiczne
Zanimprzejdziemydoodpowiedzinapytanie,cotojestnaród,czterykrótkie
uwagimetodologiczneocharakterzeogólnym.Uwagitedotyczągeneralnie
definicjiwnaukachspołecznych,leczwtymmiejscuwspominamyonichwkon-
tekściedefinicjinaroduimniejszościnarodowych.
Pierwszauwagazwiązanajestzesposobemtworzeniadefinicjiiichzasto-
sowaniemdoświataspołecznego.Konstruującdefinicjęjakiegokolwiekbytu
społecznego,zwyklebierzemypoduwagęcechyrealnieistniejącychobiektów
-wtymwypadkunarodówlubmniejszościnarodowych-anastępnietak
3Dlaścisłościtrzebazaznaczyć,żewżadnymdokumencieprawamiędzynarodowegomówiącym
osamostanowieniunarodów(KartaNarodówZjednoczonych,MiędzynarodowyPaktPrawObywa-
telskichiPolitycznychz1966roku)nieużywasięsłowanations,leczpeople.Użycietegoostatniego
interpretujesięjakosformułowaniebardziejogólne,dotycząceróżnychzbiorowościludzkich,nieko-
niecznieukształtowanychnarodów.Wtekstachpolskichprzyjętozasadętłumaczeniapeoplejako
naród.
