Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Czterykrótkie
uwagimetodologiczne
21
wygenerowaneokreśleniaprzykładamydobadanejzbiorowości,sprawdzając,
czyspełniaonazawartewdefinicjizałożenia.Czyniąctak,popełniamykla-
sycznybłądcirculusindefiniendo–definicjęstworzonąnapodstawiekonkret-
nejrzeczywistościstosujemyponowniedotejżerzeczywistości,czylicechy
obiektówskładającesięnaokreślenieodszukujemyponowniewtychżeobiek-
tach.Poczuciebłędnegokołajeszczesiępogłębia,jeślizdefiniujemynaród
jakogrupęludzi,którzymająświadomośćnarodową.Pojawiasięwtedypyta-
nie:cojątworzy?Czynaródwytwarzawięźiświadomośćnarodową?Czy
świadomośćnarodowajestodbiciemistnienianarodu?Czyjestdokładnieod-
wrotnie-jaktwierdzilimarksiści,toświadomośćspołeczna,klasowakonsty-
tuujewszelkibytspołeczny,awięcwtymwypadku-świadomośćnarodowa
tworzybytnarodowy?Czyw1787roku,gdyprzyjmowanokonstytucjęame-
rykańskązaczynającąsięodsłynnejfrazy:WethePeopleoftheUnitedStates,
naródamerykańskijużistniałicytowanesłowabyłytegowyrazem?Czydo-
pierowypowiedzenietegozdaniazapoczątkowałoproceskształtowanianaro-
duamerykańskiego?Czyautorzykonstytucjiwyrażaliprzekonanie,żenaród
istnieje?Czyformułująctesłowa,zainicjowalidopierotworzeniewspólnoty
narodowej?
Drugauwagadotyczyrodzajówdefinicjiwystępującychwnaukachspo-
łecznych.Obiektyspołecznedefiniujemyalboprzezichgenezę-sątodefini-
cjegenetyczne,zwaneteżgenealogicznymilubrozwojowymi(AnthonySmith
nazwałjegeologicznymi,zob.Smith1995),albopodająckonstytutywnedla
nichcechy-sątodefinicjesubstancjalne,określaneteżjakostrukturalne(ga-
strologicznewedługterminologiiSmitha),alboprzedstawiającichspecyficzne
funkcje-tworzymywtedydefinicjefunkcjonalne.Definicjegenetyczne,okreś-
lająceprzedmiotbadaniaprzezwarunkijegopowstawaniaietapyrozwoju,
formułujązwyklehistorycyipsycholodzyrozwojowi.Definicjesubstancjalne,
wymieniającewłaściwedladanegoobiektucechy,sąstosowaneprzezsocjolo-
gówiwszelkichempiryków,którzymuszązoperacjonalizowaćpojęcietak,by
możnajebyłoprzyłożyćdokonkretnego,rzeczywistegoobiektu.Zkoleidefi-
nicjefunkcjonalne,określająceprzedmiotbadańprzezopisjegofunkcji,sącha-
rakterystycznedlaszkołyfunkcjonalnejwsocjologiiiantropologiikulturowej.
Wniniejszejksiążcekategorianaroduimniejszościnarodowychzostaniezde-
finiowanawsposóbsubstancjalny.
Trzeciauwagazwiązanajestzatrybutaminaroduwymienionymiwdefinicji.
Jeślidefinicjanarodumiałabymiećtakisamcharakterjakwiększośćdefini-
cjiwnaukachścisłych,towymienionewdefinicjicechypowinnybyćpołączone
logicznąkoniunkcją;alternatywazbytniorozszerzałabydefinicję.Czworobok
jestkwadratem,jeślimawszystkiebokirówneikątyproste,przyczymobiece-
chymusząwystępowaćjednocześnie,inaczejczworobokjestalboprostokątem,
