Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nościachizróżnych,niekonieczniemerytorycznie(ekspercko)uzasadnionych
powodów.Tensygnałrealnejżywiołowejwielowątkowości,którejsocjologia
musiimożesprostać,został,bytakrzec,wzmocnionyrozważaniamidiagno-
styczno-teoretycznymi(Mlicki1987;Frieske1987).Dotyczyłyonenajpierwtego
podstawowego,ostrozarysowanegodylematu,jakimjestpodziałnastanowiska
obiektywneisubiektywne,zdążeniemdouchwyceniapozytywnegopośred-
niegorozwiązania.Drugiczynnik-zasadniczeliniesocjologicznejodpowiedzi
naposzukiwanieiinterpretowanietakichpodmiotówimechanizmów,wnastęp-
stwiektórychwdanychspołeczeństwachidentyfkowanesąproblemyspołecz-
ne(bypowtórzyćperspektywynauki,władzy,jednostekigrupspołecznych),
atakżeniejakowewnątrzsocjologiczne,bardziejwobrębienaszejdyscypliny
1.2.PROBLEMYSPOŁECZNE–SOCJOLOGIAPROBLEMÓWSPOŁECZNYCH
autonomiczne,teoretyczneparadygmatydewiacji,dezorganizacji,podejścia
funkcjonalnego,świadomościowejrelatywizacji.Trzecizzasygnalizowanych
czynnikówtokilkakonkretnychzjawiskizwiązanychznimiproblemów,takich
jakienapotykamywobszarzeżyciarodzinnego,iskorelowanychznimimodeli
politykispołecznej(Trawińska1987).Czwartyznichtozagadnieniasocjotech-
niki(np.Kubin1987)jako-cytującnajprostsząformułę-metodyrozwiązywa-
niaproblemówspołecznych,zuwzględnieniemtakich„technicznych”właśnie
atrybutów,jakfazyrozwiązywaniaproblemów,procedurywzakresiediagnozo-
waniaiprojektowania,określaniecelówinterwencjiijejwzorów.Całośćtego
zbiorowegostudiummożebyćuznanazasplotpodstawowychwątkówpropo-
nowanychjakote,któreokreślająsocjologięproblemówspołecznychizarazem
sązespołemwłaściwychjejspecyfcznychcech.
Podrugie,zwróćmyuwagęnato,jakK.Gorlach(1998)wypowiedziałsięna
tematmechanizmówgenezyiidentyfkacjiproblemówspołecznych.Podstawą
tegoujęciajestzałożenie,żepunktemwyjściamusząbyćpewnezasadnicze
obrazyspołeczeństwa,będącemetaforycznymimodelamispołecznejrzeczy-
wistości,uogólnionymiinterpretacjamiwynikającymizgeneralnychwyobrażeń,
zktórychtointerpretacjimogąnastępniepłynąćwnioskiopochodzeniuproble-
mówspołecznychorazwzorachichwystępowania.Sątomianowiciekoncep-
cjespołeczeństwajakoorganizmu,jakopolawalkiorazjakoteatru;odmienne
podwzględemprzypisywanychimwłaściwości,zarazemzaśkomplementarne
wujmowaniuzjawiskproblemowych.
Wprzypadkukoncepcjispołeczeństwajakoorganizmunaciskpołożony
jestnaspołecznącałość,nawłaściwejejtrwanieistabilizację,naewolucyjne,
modernizującezmiany.Jeślizaśtak,toprzyczynamiproblemówspołecznych
mogąbyćprzedewszystkimzaburzeniadotykającejakąśspołecznączęść
(podsystem),nieprawidłowefunkcjonowaniejejinstytucji,gwałtowna-dezor-
ganizująca-zmianaspołeczna.Koncepcjaspołeczeństwajakopolawalkipro-
wadzidowręczodwrotnychwniosków.Skoroimmanentnącechąspołecznej
rzeczywistościsąmechanizmydominacjiiprzymusuorazbędąceichnastęp-
stwemkonfikty,towłaśniedominacjajednychnaddrugimi,jejeksploatacyjne
przejawy,wyzysk,spychaniepewnychgrupspołecznychnamargines,stan
nierównościiniesprawiedliwościcharakteryzującystosunkispołeczne,gene-
rująnieuchronneproblemy.Wprzypadkuzaśrozumieniaspołeczeństwaza
pomocąmetaforyteatru,naczołowysuwająsięsamejednostkiludzkieoraz
27