Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wody.Wymienionowięctesprawywżyciuindywidualnymispołecznym,które
tutaj-wksiążcemówiącejoproblemachspołecznych-równieżzasygnalizuje-
my.Zagadnieniatemogąbyćujmowanezniecoodmiennych,jakkolwiekzbliżo-
nychdosiebie,perspektywijesttonaturalnyprzejawpostępowaniawnaukach
społecznych.
Możnatointerpretowaćrozmaicieiztymwłaśniemamydoczynieniawod-
nośnejliteraturzeprzedmiotu.Jasamprzyjmuję,żepojęcieproblemówspo-
1.3.INNEPOJĘCIA,WSPÓLNAPROBLEMATYKA
łecznychiwłaściwemuzagadnieniaorazsocjologicznepodejściatoswoisty
parasol,podktórymjestmiejscedlaszczegółowszych,zróżnychpowodów
odmiennych,kategoriiizawartychwnichtreści.
Znaczenietychinnychpojęćorazichstosowaniemająswojąhistorię,bę-
dącączęściąrozwojumyślisocjologicznejijejnajogólniejszychnurtów,takich
jakchoćbynaturalizmorazsocjologiahumanistyczna.Szczegółyztymzwiąza-
newymagałybyjednakodrębnegopotraktowania,nacozresztązpewnością
nadalzasługują.Tutajkorzystajmyprzedewszystkimzwybranychpropozycji
konceptualnych.
Punktwidzeniakorzystającyzpojęciapatologiispołecznejorazwłaściwych
mutreścijestnajstarszyibyćmożenajbardziejsplecionyzjęzykiemorazinter-
pretacjamipotocznymi.Mówienieopatologii(społecznej)zapewnenajczęściej
oznaczapołożenienaciskunastanpewnegozwyrodnienia,przejawychorobo-
weworganizmie(społecznym),odstępstwaodtego,co„normalne”.Wkażdym
razie,odtegoprzedewszystkimowatematykasięzaczęła.Zcałąpewnością
obecniejestjednakwewnętrzniezłożona,zwykorzystaniemrównieżkom-
ponentówświadomościowychiobecnościąróżnychkonwencjidefnicyjnych.
Ciekawiezaznaczyłosiętotakżewsocjologiipolskiej.
Stwierdzęwięcodrazu,żetakąbardzocharakterystycznąodpowiedziąna
owąwielowątkowośćiinterdyscyplinarnośćbadańzzakresupatologiispołecz-
nejstałysięunaswpierwszejkolejnościpionierskiepraceA.Podgóreckiego
izespołuosóbznimwspółpracujących(1976a).Sygnalizująctoobszerne
zbiorowestudium,jakrównieżinneopracowania,ograniczamsiędopod-
stawowychpierwiastkówdefnicyjnych.Takwięc,Podgóreckirozpocząłswe
studiaodprzyjęciatakiegootostanowiska,żeprzezpatologięspołecznąna-
leżyrozumiećtenrodzajzachowania,tentypinstytucji,tentypfunkcjono-
waniajakiegośsystemuspołecznegoczytenrodzajstrukturyjakiegośsys-
temuspołecznego,którypozostajewzasadniczej,niedającejsiępogodzić
sprzecznościzeświatopoglądowymiwartościami,którewdanejspołeczności
akceptowane(Podgórecki1969:24).Jesttowięcpodejście-wyróżniając
najistotniejszecechy-daleceinkluzyjne,obiektywno-subiektywne,prowa-
dzącedowyróżnieniapatologiispołecznejwściślejszymsensietegosłowa,
wodróżnieniuodpatologiiindywidualnej,chociażautorpodkreślił,żetaostat-
nialiniapodziałuniejestostra.Tenzaśczynnikniechbędziejednocześnie
punktemwyjściadotego,cozostałookreślonejakohipotezatrójstopniowe-
godziałanianormspołecznych(Podgórecki1976b:630).Zgodnieznią,trzy
istotneogniwastanowiąpodstawowezmienneoddziałującenakształtowanie
siępostawizachowańdewiacyjnych(zauważmy,żeautordośćswobodnie
używawymiennieterminówpatologiiinegatywnejdewiacji):zmiennaustro-
29