Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1.PODSTAWOWEPOJĘCIAIKONCEPCJE
jowa,zmiennawystępującawpostaciokreślonejpodkulturyorazzmienna
występującawformierozmaitychtypówosobowości.Przyczym,nieone
odsiebieodseparowane,lecz-wręczprzeciwnie-dająmożliwośćbardziej
analitycznegowyróżnianiaorazbadaniaposzczególnychzjawisk,wreszcie
starańousuwaniepatologiispołecznej.Pojawiająsiędodatkowepojęcia
ikoncepcje,bywskazaćkwestiędehumanizacji(Podgórecki1976b:645).
Skorozaśpodkreślampolskąstronędyskusjipoświęconejpatologiispo-
łecznej,toodrazudodam,żejestonawróżnychformachkontynuowana.
PrzywołajmystanowiskoJ.Wodza,wyodrębniającegodwatypypodejść:„ko-
deksowych”i„niekodeksowych”,wzależnościodtego,czyprzyjmujemywstęp-
niejakieśkryteriumpodziałunazjawiskapatologiczneiniepatologiczne,czy
teżniematakiegowprowadzającegoiwyróżniającegozałożenia,apunktem
wyjściamusibyćogląddanegoładuspołecznego,analizacechjegofunkcjo-
nowania,zczegoewentualniewynikająkonkluzjeopatologicznościposzcze-
gólnychprzejawówżyciaspołecznego(Wódz1990:124).Podkreślmyzna-
czeniewyspecjalizowanejmonografi,którejautoremjestA.Gaberle(1993).
Winteresującymnastutajwymiarzepojęciowymprzeprowadziłonporównanie
międzywszystkimipodstawowymikategoriami,dochodzącdowniosku,żeist-
niejepotrzebawyodrębnionegopojęcia„patologiaspołeczna”,araczejpojęcia
zjawiskspołeczniepatologicznychjakozachowańdziałającychdestrukcyjnie
naspołeczeństwo(lubjegoelementy),aprzytymniezgodnychzwartościami
powszechnieuznawanymiwdanymkręgukulturowym.Wzałożeniuautorapo-
jęcietomaobejmowaćjednolitąklasęzjawisk,oferowaćkryteriaodróżniania
zjawiskpatologicznychodinnych,zakreślaćkrągniepokrywającysięzezjawi-
skamiobejmowanymiprzezpojęciazbliżone.Wszczególnościtoostatnieza-
łożenie,czyraczejambicja,możebudzićwątpliwości,alesameposzukiwania
godnepodkreślenia.
Zpewnościątosamomożemypowiedziećokategoriidezorganizacjispo-
łecznej;kategoriipóźniejszej,oźródłachściślejjużsocjologicznych.Jestona
oczywiściepochodnąiniejakorewersemkoncepcjispołecznejorganizacji,
należącejdogłównegonurtusocjologiiogólnej.Przykładowowskażmyna
takądośćtypowąwpewnymokresiedlatejproblematykipracę,jakąjest
-powiązanaempiryczniezrealiamiamerykańskimi-książkaR.McGee
(1962),wczęściodwołującasiędoznanychpoglądówA.Rose’a;zjednej
stronykładącanacisknautrwaloneoczekiwaniajednychcodotego,jakbędą
postępowaćinni,oraznazdolnośćdowzajemnegodostosowywaniadziałań
dosiebiejakonapunktwyjściadokształtowaniasięitrwaniaorganizacji
społecznej;zdrugiejstronypokazująca,żebrakwystarczającejpodstawy
wzakresiewspólnychpodzielanychznaczeńiwartościprowadzi(możepro-
wadzić)wkierunkudezorganizacji.Kontynuujmyiuogólnijmyrozumienieor-
ganizacjispołecznejwtakiotosposób,żejejkonstytutywnącechąjestpewna
zasadniczaregularnośćwzbiorowościachludzkich,możliwaiosiąganaprzez
splotwzorówstosunkówspołecznychzpodzielanymiprzekonaniamiiorien-
tacjaminormatywnymi;zamknijmyzaśrzeczstwierdzeniem,żebrakiizakłó-
ceniatychczynnikówpowodujązachwianiebądźzałamanietejregularności,
30
awięcdezorganizacjęspołeczną.