Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Część1.Hiszpania–odgospodarczegoboomudokryzysudemokracji
17
monarchiiepokirestauracji,ztradycjirepublikańskiej,odobustronwojnydo-
mowejizokresufrankistowskiego
11.
TransformacjadotyczyłarównieżKościołakatolickiego,którypolatachfiświętej
krucjaty”(jakeufemistycznietłumaczonozaangażowaniepostroniereżimu)
zacząłszukaćporozumieniazarównoześrodowiskamiświeckimi,jakiinstytu-
cjaminowobudowanejdemokracji.Wodniesieniudosposobu‘urządzeniapań-
stwa’,czylijegoustroju(wgteoriiAnthony’egoDownsa),największezasługi
należyprzypisaćreformompolitycznymprzeprowadzonymprzezpierwszego
premieraAdolfoSuárezaorazkrólaJuanaCarlosa
12.Przekonanieopiniipublicz-
nej,opozycji,częściśrodowiskspołeczno-ekonomicznychorazKościołakato-
lickiegodoproponowanychzmian,atakżetempoichprzeprowadzeniatworzą
wręczmodelowywzórprzechodzeniadodemokracji.Monarchiastałasięzcza-
semważnymijednoczącymsymbolemnarodowym,podobniejakKonstytucja
z1978r.,oznaczającakompromismiędzyprawicąilewicą,Kościołemianty-
klerykalizmem,kapitalizmemiruchamizmierzającymidospołecznychreform,
międzycentrumiregionalnyminacjonalizmami
13.
Oileopiniapublicznaipluralistycznemediawwiększościwykazywałyzaanga-
żowaniewtworzeniedemokratycznegopaństwa,towprzypadkupartiipoli-
tycznychmożnazauważyćfiskażeniegrzechem”,któregonegatywneskutkiku-
mulowałysięprzezkolejnedekady.Wlatach1937–1975scenapartyjnawHisz-
paniinależaładojedynejlegalnejsiłypolitycznej,jakąbyłazałożonaw1933r.
przezJoséAntoniaPrimadeRiveręFalanga(FalangeEspañola).Wyjściezsyste-
mumonopartyjnegoiprzejściedopluralistycznegostanowiłojedenzfilarów
demokracji,wramachktórejjednostkamogładecydowaćosobieioswojejpar-
tyjnejprzynależności.Zmianynasceniepolitycznejoznaczałyzatemnietyle
budowaniecałegosystemupartyjnegoodpodstaw,ilejegokonsolidacjęirekon-
strukcjępookresiefrankistowskim.Partie,którezostałyutworzonewprzeszłości,
obecniezostałyzalegalizowane,aleczęśćugrupowańpowstałatużprzedwybo-
rami.ŁączniewokresieprzechodzeniadodemokracjipowstałowHiszpanii
ponad200partii,wtymwielemałychugrupowań,tzw.fipartiitaksówkowych”
14.
11V.Pérez-Díaz,Powrótspołeczeństwa,op.cit.,s.34.
12BiografiaJuanaCarlosazawierawydarzenia,któremożnaokreślićjakofundamen-
talnedladziejówwspółczesnejHiszpanii.Jegowzrastanieiwychowanieuboku
F.Franco,misjaktórąpowierzyłmugeneralissimus,awreszciewejściewrolęfigraba-
rzareżimu”tworzyłydramatycznyscenariusz.Pośmierciwodzanowymonarchabu-
dziłwśródHiszpanówmieszaneuczucia,gdyżwystępowałwwewnętrzniesprzecz-
nejroli:gwarantaciągłościiuosobienianadzieireform.
13V.Pérez-Díaz,Powrótspołeczeństwa,op.cit.,s.34.
14Zob.A.Kasińska-Metryka,PrzywództwopolitycznewHiszpaniipo1975roku
wperspektywiezmiansystemowych,WydawnictwoUJK,Kielce2011.
