Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JózefaBałachowicz
LouisAlthusser(2006,s.4)wyraźniewpisywałszkołęwsystemspołeczny
iłączyłjejfunkcjęzreprodukcjąspołeczną,azazadanieszkołyuważałkształcenie
kompetentnejsiłyroboczej,toznaczyzdolnejdowykonaniawszelkichoperacji
wzłożonymsystemieprocesuprodukcji,siływykwalifikowanejróżnorodnie,ajed-
nocześniepodporządkowującejsięregułomistniejącegoporządkuspołecznego,
toznaczyreprodukcjipodporządkowaniapanującejideologii.Zaznaczał,żetych
umiejętnościmłodyczłowiekuczysięnmimochodem,przyokazjinauczaniatech-
nikiprzekazywaniawiadomości,nabywasięwszkoleznajomości«reguł»dobrych
obyczajów(ś),którepowinnybyćprzestrzegane-zuwagina«przeznaczenie»na
określonestanowisko”(Althusser,2006,s.5).Tenprocesupodmiotowieniaucznia
madwanoblicza”:jednowyraźnewkształtowaniujegowiadomościiumiejętności,
adrugieukryte,kształtowanenmimochodem”
,uczenienregułpodporządkowa-
nia”wcodziennejpraktyceedukacyjnejiprzygotowaniedookreślonychrólspo-
łecznychodtwarzającychporządekspołeczny.Regułytesąprzekazywanewspo-
sóbwerbalnylubwsposóbniezwerbalizowanywprost,kiedyinterakcjamiędzy
nauczycielemauczniemjestujętawpostacimetodynauczania,np.pogadankiczy
sytuacjiocenywykonaniazadań.Wtedymożnazauważyćprzekazoczekiwanych
sposobówformowaniamyśli,wypowiadaniaich,kolejnościzabieraniagłosuczy
oczekiwanychstandardówwykonaniazadania.
Szkoła-strukturalnieukształtowanajakonzamkniętaskrzynkazpodwójnym
dnem”-zostałanotwarta”wwynikubadańnadedukacjązzastosowaniemwielu
podejśćteoretycznychibadawczych,szczególniemyślipoststrukturalnejwsocjo-
logiiwiedzy,wpedagogice(Melosik,1993;1994;1995;Ostrowicka,2015;Szkudla-
rek,1997;2012),wramachnowejsocjologiiedukacji(Corsaro,2005;Sawisz,1989).
Ukrytymechanizmdziałaniaszkoły,poznawaniengłębokichstrukturedukacji”był
poddawanyanalizomwramachteoriispołecznegokomunikowaniaiteoriirepro-
dukcjikultury(Bielecka-Prus,2010).Nagrunciepedagogikikrytycznejzwracasię
uwagęnafunkcjekulturyjakonośnikawładzyidominacji,narolękulturyjako
siłyedukacyjnejprzemocy(np.Apple,2013;Freire,2000;Giroux,2010;McLaren,
2015).Spójrzmyzatemnarelacjeszkołyispołeczeństwawświetlenreflektorów
teorii”
,wychodzącodpodejśćugruntowanychiznanychwnaukachspołecznych.
MiejsceszkoływspołeczeństwieiujęcieichwzajemnychzwiązkówWalterFein-
bergiJonasF.Soltis(2000)naświetlająwtrzechperspektywach:funkcjonalizmu,
teoriikonfliktowejipodejściainterpretacyjnego.Zpunktuwidzeniateoriifunkcjo-
nalizmuszkołajestinstytucją,którasłużysocjalizowaniuuczniówcelemprzysto-
sowaniamłodychludzidoekonomicznych,politycznychispołecznychinstytucji,
nurabianiujednostektak,bydopasowałysiędoobowiązującychwspołeczeństwie
praktykiwymagań”(Feinberg,Soltis,2000,s.15).Opróczprzekazywaniastandary-
zowanejwiedzyszkołypełniąnfunkcjeukryte-«produkują»ludzi,którzypodzie-
lajątesamespołecznenormyisposobypostępowania-ekonomiczne,polityczne
ikulturowe”(Feinberg,Soltis,2000,s.15).Szkołyzatemspełniająistotnąfunkcję
wspołeczeństwiewobecjednostkiigrupy,zapewniającjejciągłośćiprzetrwanie.
24
