Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
równieżsprawia,żekażdymożewygrać,bezwzględunapozycjęspołeczną
czyposiadanezasoby.
Poczwartewreszcie,hazard,jakkażdągrę,regulująokreślonezasady
(Caillois,1997,s.18;por.Skowronek,2012,s.23–27).Wszerszejperspek-
tywiezapewniająonewyodrębnieniegozcałokształtuegzystencji,potwier-
dzająjegokonwencjonalnośćorazgwarantująjednoznacznośćwyniku
rozgrywki.Pełniąonerównieżfunkcjęochronną.Mającnauwadzewysoką
częstostawkęrywalizacjiorazemocjejejtowarzyszące,toprecyzyjneregu-
łydepersonalizująkwestięorganizacjirozgrywkiisprawiają,żejejwymiar
organizacyjno-infrastrukturalnystajesięprzeźroczysty.Oznaczato,żeoso-
baprzegrywającawkościniepowinnawinićzaswojąporażkęrywalalub
krupiera,aletylkozłylos(albosamegosiebie),bonakostkachpoprostu
wypadłotyleoczek,ilewypadło9.Wprzypadkuhazardunależydodatkowo
podkreślić,żezasadyrozgrywkipozwalająminimalizowaćwpływczłowieka
nagrę,awięcnapróbyzniekształcaniaprzezniegowyrokówlosu(np.po-
przezpomyłkękrupierawkasyniealboceloweoszukiwaniegraczywkar-
tach).Trzymaniesięregułpozwalawierzyć,żetowyłączniepozaludzkiesiły
decydująorozstrzygnięciugry.
Hazardprzyjmujezatempostaćgryangażującejpieniądze(lubinnewar-
tościowedobra)iregulowanejzapomocąokreślonychzasad,owynikuktórej
decyduje–wwiększymlubmniejszymwymiarze–los10.Powyższaformuła
szybkouczyniłazniegoatrakcyjnąformęrozrywki.Schwartzdopatrujesię
głównejprzyczynyjegorozprzestrzenieniawXVI-wiecznychprzemianach
cywilizacyjnych.Wobecinstytucjonalizującychsiępraktykwymianyhandlo-
wejalbouprawyroliorazkrystalizującychsięrólzawodowych(np.żołnierz,
kupiec,myśliwyitd.)gryhazardowestałysięsposobemnaodpoczynek,
czynnościąuprawianąwprzerwachodpełnieniaprofesjonalizującychsię
obowiązków,jednąznajprostszychformrozrywki.Nietylkoniewymaga-
łyonespecjalnejinfrastruktury(graćmożnabyłodosłowniewszędzie),ani
wyposażenia(np.kości,moneta,karty),alerównieżwkażdejchwilimożna
9
Niezmieniatojednakfaktu,żeosobygrająceczęstoprzypisująsprawczośćzarównolu-
dziom(mającpretensjedokrupiera,żeźlerzuciłkulkędoruletkilubteżwyrażającmu
wdzięcznośćzadobrerozdaniekart),jakiprzedmiotom(np.uderzajączezłościąpięścią
wmaszynydogieralbochuchającnakości).
10
Choćmożnawskazaćprzykłady,któreniespełniająwszystkichtychwarunków,tozde-
cydowanawiększośćpraktykhazardowychwpełnijerealizuje.Należytakżepodkreślić,
żewskazaneczteryelementypełniąfunkcjękonturową–wyznaczajągraniczneaspekty
rozgrywki(tzn.określająconiąjeszczejest,acojużniejest),aleniedeterminująjejwe-
wnętrznejcharakterystyki.Wefekcieistniejewieleformhazardu,któreróżniąsięodsiebie
nabardzowielupłaszczyznach–odstopniazaangażowaniaczłowieka,przezsferęmate-
rialnąwykorzystywanądorozgrywki,ażpokonkretnezasadyjąregulujące.
31
AdamMickiewiczUniversityPress©2023
