Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
odmienneodpozytywistycznych,założenia.Dlategoteżuważam,iżwarto
wskazaćnapewneradykalneróżnicemiędzytymiteoriamiapozytywizmem,
któreujawniająsięzarównonapoziomieprzedmiotowymteorii,jakina
poziomiemetateorii(obejmującejm.in.metodologię-oilewogóledasię
tedwienczęści”całokształtuteoriiwyróżnić;alepotraktujmytorozróżnienie
teoriiimetateoriijakoroboczypodziałmetafilozoficzny).
Zacznijmyodtejdrugiej,metodologicznejróżnicy.Różnicemetodo-
logicznemiędzystanowiskamiDworkinaapozytywizmem(np.wwersji
Raza)możnaprzedstawićwformiedychotomii:parochializmvsuniwer-
salizm,opisowa(pośredniowartościująca)teoriaprawavsnormatywna
(bezpośredniowartościująca)teoriaprawaitp.Szczególniepierwszaztych
dychotomiipozwalapostawićpytanieorelacjęmiędzyteoriąprawaameta-
teoriąprawa24.Dyskurspozytywistycznytraktujesampozytywizm(wwersji
inkluzyjnejlubekskluzyjnej,tutajwtejdrugiej)jakopewnąbazową,podsta-
wowąteorięprawa(możnarzec,teorięprawaoczywistego,obviouslaw),ana
poziomiemetateoriistawiapodjejadresemjedyniewymógswoiścierozu-
mianejuniwersalności25.Metodologiapozytywistycznaograniczasięnato-
miast,zgodniezdeklaracjamisamychpozytywistów26,dowydawaniasądów
ocharakterzeuniwersalnym,cowiążesiętakżebezpośredniozwymogiem,
bybyłytosądywzględnieopisowe(ujawniającepowszechne,nkonieczne”
właściwościprawadziękiograniczeniusięjedyniedodokonywaniaczysto
24Por.T.Gizbert-Studnicki,A.Dyrda,A.Grabowski,Metodologicznedychotomie...,op.cit.
s.228in.orazs.329in.
25Por.ibidem,s.201,gdziewskazaliśmy:nTeorieogólnewewskazanychrozumieniach
pozostająnaogół,wwiększymlubmniejszymstopniu,partykularne(parochial).Rosz-
czeniedouniwersalnościwznaczeniumocnymzgłaszajątylkoteteorieprawa,któredążą
dosformułowaniakoniecznieprawdziwychtwierdzeń,opisującychistotnewłaściwości
prawa,któremajązastosowaniedowszelkich(zarównoistniejących,jakitylkomożli-
wych)porządkówprawnychwkażdymczasieiwkażdymmiejscu.Zwolennicytezyouni-
wersalnościwznaczeniumocnymtwierdzązatem,żeistniejąpewneuniversaliaiuris,
pojętejakopropertiesnecessaryforbeingalegalsystemorlaw,niezależnieodmiejsca
iczasu.Tewłaśnieuniwersaliasprawiają,żecośjestprawem,anieczymśinnymniżprawo.
Natomiastroszczeniedouniwersalnościwznaczeniusłabymzgłaszająteteorieprawa,
któremająambicjeformułowaniatwierdzeńodnoszącychsiędowszystkichistniejących
postaciiprzejawówprawawkażdymporządkuprawnym,przyczymtwierdzeniatemają
byćempirycznieprawdziwie;niestawiasięzaśwymagania,abybyłykoniecznieprawdziwe
(zarównoapriori,jakiaposteriori)”
.
26Por.J.Dickson,Evaluation...,op.cit.,passim;por.takżeM.Zirk-Sadowski,Pozytywizm
prawniczyaflozofcznaopozycjapodmiotuiprzedmiotupoznania,[w:]J.Stelmach(red.),
Studiazflozofiprawa,Kraków2001,s.83-95.
24
