Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
1.Agresjaiokresadolescencji…
dychludziwdręczeniusłabszychskutkujeowieleczęstszymangażowaniemsię
wdziałaniaaspołeczne,wtymtakżeprzestępcze,wwiekudorosłym.
1.5.
Specyfikaokresuadolescencji
(wkontekściekształtowaniasiętendencji
doagresywnychzachowań)
Kiedymiałemczternaścielat,mójojciecbyłtakgłupi,żeztru-
demznosiłemgooboksiebie.Wwiekulatdwudziestujeden
zdziwiłemsię,jakwielezdołałsięnauczyćwciąguminionych
siedmiulat31.
Dojrzewaniemożnaokreślićjakoprocesbiologiczny,natomiastadolescencjajest
zjawiskiempsychologicznymikulturowym.Przyjmujesię,żeprocesadolescencji
zaczynasięnapłaszczyźniebiologicznej,akończywsferzespołeczno-kulturowej,
gdymłodyczłowiekzaczynafunkcjonowaćwsposóbodpowiedzialnyiniezależny,
dlategotrudnojednoznacznieokreślićgranicetegoprocesu
32
.Prawidłowościrzą‑
dzącetymokresemsprawiają,żeosoby,któresięwnimznajdują,szczególnieczę‑
stoprzejawiająróżnegotypuzaburzeniazachowania,wtymtakżetendencjedo
zachowańagresywnych.D.A.vanKrevelen
33
twierdziłnawet,iżndojrzewanieto
okresżycia,którywskutekswojegodezintegracyjnegocharakterusammożespra‑
wiaćwrażeniepsychozy[…],trudnobowiemnatymetapieodróżnićprocesypato‑
logiczneodnormalnegorozwoju”.Większośćbadań
34
dowodzijednak,żejeśli
dzieckoposiadawrażliwychirozsądnychrodzicóworazżyjewsprzyjającymśrodo‑
wiskusocjoekonomicznym,tonietrudnodojśćznimdoporozumienia.A.Hutter35
uważałwręcz,iżadolescencjatoetaprozwoju,nwktórymnaogółrzeczynienor‑
malnedziejąsiętakczęsto,żefakt,iżwszystkomijanormalnie,stajesięczymśnie‑
normalnym”.
Szczególnekulturoweznaczenieadolescencjipotwierdzasięwźródłachantro‑
pologicznych,opisującychznanejużwspołecznościachpierwotnychrytuałyprzej‑
ścia,którychśladymożnadodziśodnaleźćwewspółczesnejkulturze,np.wpostaci
31M.Twain:PrzygodyTomkaSawyera.Kraków:ZielonaSowa1997.
32M.Herbert:Rozwójspołecznyucznia.Poznaniepotrzebiproblemówdzieciwokresiedo-
rastania.Gdańsk:GWP2004,s.9.
33D.A.vanKrevelen:PsychosesinAdolescence.In:ModernPerspectivesinAdolescentPsy-
chiatry.Ed.J.G.Howells.Edinburgh:OliverandBoyd1971.
34J.Coelman,L.Hendry:TheNatureofAdolescence.London:Routledge1999.
35A.Hutter:Endogeneenfunctionellepsychosenbeikinderindenpubertatsjahren.nKinder-
psychiatry”1938,nr5,s.971102;cyt.za:M.Herbert:Rozwójspołecznyucznia…,s.10.
