Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
72
GenezairecepcjaksiążkiOreligiipoczciwychludzi
miłość,bojaźńBożą,pokutę,pokoręiin.),ichpostępowaniejestnieszczere–choć
zuwaginaopinięludzkąwydajesięprawe,wswejistociejestczęstoniemoralne
iopartenapobudkachegoistycznych;cnotapozbawionanadzieinagrodywiecznej
traciswójnajgłębszysensiniedajeszczęściatakżewżyciudoczesnym,prowa-
dzącdohipokryzji;rezygnacjaztreściwiaryobjawionejprzezBogaprowadzido
negacjipodstawowychzasadżyciareligijnegoorazrodzipostawyantykościelne
iantychrześcijańskie(flwewangeliiwidząjedyniekodeksmoralności,aodrzucają
tajemnice,sakramenta,ceremonie,gardząhierarchiąkościelnąinaśmiewająsię
zduchowieństwa(ł),acałąreligię,jejtajemniceipraktyki,modlitwyicnoty
chrześcijańskie«zasuperstycjęifanatyzmpoczytująigłoszą»”
212
).Poczciwychrze-
ścijaninprzewyższapodkażdymwzględemflpoczciwegoczłowieka”
,ponieważ
jegopostępowanie,opartenamocnychiobiektywnychfundamentach,lepiejsłuży
dobruspołecznemu(flzepsucieobyczajówgubinarody”),awwymiarzeindywidu-
alnymzapewniapoczucieszczęściawżyciudoczesnymigwarantujeszczęśliwość
wieczną
213
.Sinkoniecolepsząargumentacjęnapoziomiefilozoficznymdostrzega
wKonarskiegoobroniekoniecznościprzyjęciaBożegoObjawieniadlasformuło-
waniapoprawnejteologiiorazniesprzecznościtegofaktuzgodnościąrozumu
ludzkiego,wjegopolemicezBayle’em,twierdzącym,fliż«Ateistowiemogąbyć
bardzoszczęśliwi»iże«NaródzsamychAteistówzłożony,mógłbybyćszczęśli-
wy»”
,wreszciewjegorefleksjinadchrześcijańskąpokorą,któranieprzeszkadza
wtwórczymżyciu
214
.
PodobniezwięzłestreszczeniezawarłwswejbiografiiKonopczyński,zestawiając
czasemzarzutyKonarskiegozintuicjamiImmanuelaKanta,atymsamymbroniąc
ideiflmoralnościniezależnej”przeciwradykalnymstwierdzeniomuczonegopijara
215
.
Nowak-Dłużewskiobokwspomnianychjużpunktówprzypomniałtefragmenty
Myślichrześciańskich,wktórychautoruznawałpozytywneaspektyniechrześci-
jańskiejfilozofiiorazkrytykowałzabobon,niewykształcenie,bigoterięihipokryzję
niektórychchrześcijan216.WiktorWąsik(1883-1963),historykfilozofii,takżenato
zwróciłuwagę:flKonarskizwalczał(ł)zarównoirreligijność,jakibigoterię,pogrą-
żeniesięwformalizmiereligijnymalboraczejwzewnętrznychpozorachnabożności,
azalecałzachowaniezłotegośrodkapomiędzytymiskrajnościami”217.TreśćMyśli
chrześciańskichWąsikpodzieliłnawątkizwiązanezdefinicjądeizmuorazrefleksje
etyczne,podkreśliłteżdośćliberalnestanowiskopijarawkwestiiwolnościsumienia,
brakpolemikizinnymiwyznaniamichrześcijańskimiczyreligiaminiechrześci-
212
ParafrazasłówKonarskiegozapisanychnas.110Myślichrześciańskich(wydaniez1769r.),
uT.Sinki,PolskiAnti-Lukrecjusz,s.327.
213Tamże,s.326-328.
214Tamże,s.328-330.
215W.Konopczyński,StanisławKonarski,s.287-291,zwł.s.289.
216J.Nowak-Dłużewski,StanisławKonarski,s.219.
217
W.Wąsik,Historiafilozofiipolskiej,t.1:Scholastyka,renesans,oświecenie,Warszawa1958,s.244.
AdamMickiewiczUniversityPress©2023
