Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Istotastatystycznejanalizywielowymiarowejikrótkiryshistoryczny
19
ichdyskwalifikacji,zaśptaki,któreprzeżyły,przeżyłydziękitemu,żeposiadały
pewnesprzyjającecechyfizyczne.Ptaki,któreprzeżyły,byłykrótszeilżejsze,
miałydłuższekościskrzydeł,dłuższenogi,dłuższąlinięmostkaiwiększąobję-
tośćmózguniżptaki,którenieprzeżyły.Wswejanalizieprowadzonejwduchu
teoriiDarwinaodoborzenaturalnym,H.Bumpusnieobliczałnawetodchylenia
standardowego.Jegoanalizadałajednakzadziwiającewyniki,którezostałypóź-
niejpotwierdzonezaawansowanymijużmetodamistatystycznymi,zastosowany-
midozgromadzonychprzezniegodanych.
Pochodzeniemetodanalizywielowymiarowejjestściślezwiązanezrozwo-
jemmetodkorelacjiiregresji,aszczególniemetodkorelacjiiregresjicząstkowej
ikorelacjiwielorakiej.Podstawoweprocedurywtymzakresiezostałyopracowane
naprzełomieXIXiXXwiekuprzezK.Pearsona
5orazG.U.Yule’a6.Uważasięje-
dnak,żedatęnarodzinwielowymiarowejanalizystatystycznej,wewspółczesnym
jejrozumieniu,należylokowaćokołoroku1930(Dagnelie,1975),bochoćznane
jużbyłyniektóre,zwłaszczaopisowemetodyitechnikianalizy,toszeregistot-
nychosiągnięćodnoszącychsiędoujęciastochastycznegopowstałowtymczasie.
Wszczególnościmożnatuwymienićpracenastępującychuczonych:R.A.Fishe-
ra
7(rozkładypróbkowewspółczynnikówkorelacjicząstkowej–1924r.ikorelacji
wielorakiej–1928r.,wprowadzeniefunkcjidyskryminacyjnej–1936r.);J.Wis-
harta
8(rozkładpróbkowejwariancjiikowariancji–1928r.);P.C.Mahalanobisa9
5KarlPearson(1857–1936),angielskiuczony;matematyk,statystyk,filozof,przyrodnik–ewolu-
cjonistaieugenik.RozwinąłkoncepcjękorelacjiBravaisorazusystematyzowałintuicyjnemetody
korelacyjneGaltona(np.wzórnawspółczynnikkorelacjiparami).Wniósłwielewłasnychideiiroz-
wiązań(np.podstawyteoriiregresjiikorelacjiwielorakiej,metodamomentówwestymacji,system
krzywychPearsona,testchi-kwadratzgodnościzmodelem).Twórcaszkołybiometrycznejoraz
współzałożycieliwydawcapisma„Biometrika”(1901).
6GeorgeUdnyYule(1871–1951),angielskiinżynieristatystyk;zasłynąłpracamizdziedzinyko-
relacjiiregresji,korelacjicząstkowej,korelacjicechjakościowychorazjejspołecznychiekonomicz-
nychzastosowań,teoriiautoregresji.Widocznyjestjegowkładwteorięrozkładów(rozkładYule’a)
iprocesówstochastycznych(procesYule’a).JestautoremznanejksiążkiIntroductiontotheTheoryof
Statistics(14wydań,wtymostatniez1950r.wspólniezM.G.Kendallem).Zajmowałsięteżzastoso-
waniemstatystykiwlingwistyce(głównieczęstościąwystąpieńsłów,szczególnierzeczowników
wróżnychtekstach–TheStatisticsofLiteraryVocabulary).
7SirRonaldAylmerFisher(1890–1962),trzecizwielkiejtrójki:Galton–Pearson–Fisher;staty-
styk,przyrodnik,genetyk-eugenik.Odjegopracdatujesięrozwójnowoczesnejstatystyki.Usyste-
matyzowałpodstawyteoretycznestatystykiindukcyjnej,rozwinąłstatystycznemetodywdoświad-
czalnictwierolniczymibiologicznym(wRothamstedExperimentalStation).Teorieimetody
Fisheraciąglesąpodstawąwieluwspółczesnychbadańinauczania.
8JohnWishart(1898–1956).
9PrasantaChandraMahalanobis(1893–1972),fizyk,matematyk,przyrodnikistatystykhinduski.
Wniósłdużywkładwrozwójstatystykimeteorologii,badańoperacyjnych(planowanieekonomicz-
ne,czterosektorowymodelwzrostugospodarczego),teroriibłędówweksperymentach,metodyre-
prezentacyjnej(koncepcjaoptymalnegoplanubadańpróbkowychczypodpróbekinterpenetracyj-
nych).Wstatystycewidziałkluczowątechnologiędlawzrostuefektywnościludzkichwysiłków
wnajszerszymsensie.ZzakresuanalizywielowymiarowejszczególnieważnajestodległośćD2,
zwanajegoimieniem(odległośćMahalanobisa).
